EKOLOGICZNE PARKI PRZEMYSŁOWE

Pomysł Ekologicznych Parków Przemysłowych^*) opiera się na partnerskiej współpracy przedsiębiorstw działających na danym terenie, samorządów oraz okolicznej ludności we wdrażaniu działań na rzecz ochrony środowiska. Działania te mają zmniejszyć negatywne oddziaływanie przemysłu na środowisko naturalne, przynosząc jednocześnie korzyści ekonomiczne, m.in. z tytułu wspólnego zarządzania surowcami, energią, odpadami. Współpraca ta ma również wykształcić system, w ramach którego odpady, powstające w jednym zakładzie, będą przekazywane do innego, w celu ich wykorzystania (substytut surowca pierwotnego).

Idea ta została w latach 70-tych XX w. zastosowana w duńskiej miejscowości Kalundborg, gdzie kilka przedsiębiorstw: lokalna elektrociepłownia, rafineria, zakłady budowlane, zakłady farmaceutyczne, miasto i rolnicy nawiązali współpracę, w ramach której odpady z przedsiębiorstw, w tym również i ciepło odpadowe, wykorzystywane były przez inne zakłady i instytucje. Projekt ten bardzo się spodobał i w rezultacie stał się wzorem do naśladowania dla wielu krajów. Idea ta była promowana szczególnie w Stanach Zjednoczonych, gdzie powstały m.in. projekty Riverside Eco-Park w Vermont, SMART Park w Chattanooga, Cabazon Resource Recovery Park w Kalifornii, Londonderry Eco-Industrial Park. W Europie funkcjonuje m.in. Walton Summit i Premier Business Park w rejonie Birmingham w Wielkiej Brytanii, Öko-Tech-Parc w Bielefeld w Niemczech i Eko-Park w Ora w Norwegii.

POLSKIE REALIA

W Polsce Ekologiczne Parki Przemysłowe funkcjonują wzorem Wielkiej Brytanii jako Zielone Parki Przedsiębiorczości – ZPP (green business park). Łączą w sobie ideę Eko Parków z zabiegami prowadzącymi do podniesienia konkurencyjności i wizerunku, zarówno firm, jak i terenów przyległych. W kraju funkcjonuje już kilka Zielonych Parków Przedsiębiorczości: ZPP “Kostuchna” w Katowicach, ZPP “SZYMONY” w Zakopanem, ZPP “Zielona Dolina” w Knurowie, ZPP “Kryształowy” w Tarnowie, Zielona Strefa Przedsiębiorczości “Nad Białą” w Bielsku-Białej. W przyszłości planowane jest powstanie następnych. Jesteśmy ciekawi opinii czytelników – zwłaszcza z tych miejscowości.

Najważniejszymi elementami ZPP jest współpraca firm, samorządów, organizacji oraz mieszkańców w dążeniu do wdrażania działań proekologicznych. Bardzo istotnym elementem są zabiegi w kierunku poprawy wizerunku Parku poprzez atrakcyjne zagospodarowanie terenu. Uporządkowanie terenu, nadanie mu nowego charakteru i stylu (wprowadzenie małej architektury ogrodowej, ozdobnych roślin) z pewnością korzystnie wpłynie na wizerunek firmy.

Działalność Parku związana jest z powołaniem jednostki sterującej jego działaniami, np. Komitetu Sterującego ZPP, który będzie decydował o działaniach podejmowanych na terenie Parku. Komitet Sterujący powinien składać się z kilku osób – przedstawicieli poszczególnych partnerów lub firmy, która będzie zarządzała całym Parkiem. Odbywające się w ramach tworzenia i funkcjonowania ZPP szkolenia, seminaria pozwolą podnieść świadomość ekologiczną oraz kwalifikacje zarówno kadry kierowniczej, jak i pracowników, wymienić doświadczenia i pozyskać nowych inwestorów.

W Polsce firmy borykają się z wieloma problemami. Nieznajomość przepisów prawa ochrony środowiska, brak wiedzy w zakresie możliwości wykorzystania niektórych odpadów, brak odbiorców odpadów, szczególnie tych, które powstają w niewielkich ilościach, to tylko nieliczne z nich. Zielone Parki stwarzają możliwość pokonania tych problemów wspólnymi siłami, zgodnie z zasadą “duży może więcej”. Rozwiązanie powyższych problemów może być realizowane poprzez współpracę kilku firm, czy to przez wzajemne informowanie się o nowościach w zakresie przepisów lub technologiach unieszkodliwiania odpadów, czy też przez poszukiwanie odbiorców odpadów z wspólnym negocjowaniem cen.

Kluczowym elementem każdego Parku jest opracowanie jego studium, które pozwoli odnaleźć zależności pomiędzy zakładami na drodze wytwórca – odbiorca odpadu oraz określić możliwości jego rozwoju. Stworzona strategia gospodarki odpadami powinna się opierać na zasadach “ekorozwoju”, uwzględniając ograniczenie ilości powstających odpadów, ich selektywną zbiórkę, wykorzystanie u źródła (w miejscu powstania), zmniejszenie ilości odpadów, a następnie unieszkodliwienie oraz składowanie tych, które nie nadają się do powtórnego wykorzystania. Korzyści, jakie można uzyskać z tworzenia Zielonych Parków Przedsiębiorczości, można podzielić na trzy zasadnicze grupy:

KORZYŚCI EKOLOGICZNE

• wdrażanie systemów proekologicznych;
• zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery, wód i gruntu;
• przyciągnięcie firm, które zajmują się technologiami przyjaznymi dla środowiska, np. technologiami wykorzystującymi energię słońca lub wiatru, uzyskiwaniem ciepła z biomasy itp.;
• podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa.

KORZYŚCI EKONOMICZNE

• obniżenie kosztów działania zakładów przez wdrażanie systemów proekologicznych (możliwość pozyskania środków finansowych z innych źródeł);
• promocja terenu – przyciągnięcie potencjalnych inwestorów;
• wzrost wartości terenu;
• poprawa wizerunku firmy;
• poprawa komunikacji, dróg dojazdowych do zakładów;
• właściwe oznakowanie, mające przyciągnąć potencjalnych klientów.

KORZYŚCI SPOŁECZNE

• nowe miejsca pracy;
• powstawanie terenów rekreacyjnych – stworzenie parków technologicznych;
• podniesienie bezpieczeństwa;
• pełnienie roli edukacyjnej wobec dzieci i młodzieży w kształtowaniu ich postaw ekologicznych.

Wynikające z tej inicjatywy korzyści, zarówno ekologiczne, jak i ekonomiczne, zdecydowanie przewyższają zysk, jaki uzyskałby każdy z tych zakładów oddzielnie.

Absolwentka Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, biorąca udział w projekcie koordynowanym przez Fundację “Partnerstwo dla Środowiska” w Krakowie pt: “Zielone Parki przedsiębiorczości – podnoszenie konkurencyjności firm i obszarów przemysłowych poprzez partnerskie działania różnych sektorów życia społecznego i gospodarczego na rzecz ochrony środowiska”

Fundacja Partnerstwo dla Środowiska
ul. Bracka 6/6, 31-005 Kraków
www.epce.org.pl

*) Ecological industrial parks, eco-industrial parks, eco-parks.