WYKORZYSTANIE ROŚLIN DO OCHRONY UPRAW ROLNICZYCH I SADOWNICZYCH PRZED CHOROBAMI I SZKODNIKAMI

Współczesne rolnictwo preferuje integrację metod ochraniających plony przed organizmami szkodliwymi, wśród których szczególną uwagę poświęca się zabiegom przyjaznym środowisku. Panujące powszechnie poglądy o szkodliwym wpływie pestycydów na środowisko i rośliny przyczyniły się do poszukiwania możliwości i sposobów na zmniejszenie ich niekorzystnego działania. Jednym z takich sposobów jest zwalczanie patogenów sposobami bilogicznymi – opisanymi w tekście. Jednak w obecnych warunkach przy prowadzeniu wielkoobszarowej produkcji rolnej nie można tego sposobu ochrony roślin przyjąć jako jedynego i wystarczającego. Rolnictwo integrowane (a taki sposób gospodarowania dominuje w naszym kraju) wykorzystuje w sposób harmonijny i bezpieczny dla środowiska postęp techniczny i biologiczny w ochronie roślin, stosując w niezbędnych ilościach środki przemysłowe. Integracja metod ochrony to wykorzystanie różnych sposobów zapobiegania występowaniu oraz zwalczaniu patogenów: mechanicznych, fizycznych, agrotechnicznych, hodowlano-selekcyjnych, biologicznych (opisanych w tekście), a także częściowo i chemicznych (niestety).
Mają one na celu stworzenie optymalnych warunków nie tylko dla wzrostu i rozwoju roślin uprawnych, ale także utrzymanie równowagi biologicznej w agrocenozach.
W zwalczaniu patogenów coraz większe znaczenie mają związki pochodzenia roślinnego: alkaloidy, flawonoidy, saponiny i olejki eteryczne. Różnią się one między sobą strukturą chemiczną, mniejszą lub większą aktywnością, mechanizmem oraz kierunkiem działania.
W niniejszym opracowaniu, na podstawie wyników badań krajowych, przedstawiam możliwości wykorzystania naturalnych związków zawartych w roślinach w bezpośrednich zabiegach profilaktycznych opartych na stosowaniu gnojówek, wyciągów i wywarów roślinnych.
PRZEFERMENTOWANA GNOJÓWKA Z POKRZYW
1 kg pokrzyw lub 250 g suszu zalać 5 litrami wody. Pozostawić do fermentacji przez 14 dni, codziennie mieszać. Stosować w rozcieńczeniu 1:20 do aktywizacji życia w glebie, wzmocnienia roślin i chlorozy liści.
WYCIĄG Z POKRZYWY
1 kg świeżych pokrzyw lub 250 g suszu zalać 5 litrami wody, moczyć przez 24 h . Nie rozcieńczony wyciąg stosować do oprysku roślin przeciw mszycom.
WYCIĄG Z LIŚCI POMIDORA
Kilkanaście liści pomidora lub młodych bocznych pędów zalać 3 litrami wody i po trzech godzinach odcedzić. Opryskiwać rośliny kapustne – wyciąg działa odstraszająco na bielinka kapustnika. Zabieg powtarzać co 2 dni w czasie masowego wylotu motyli.
WYCIĄG Z RUMIANKU
3 kg świeżego rumianku lub 1 kg suszu zalać 10 litrami ciepłej wody, pozostawić na 12 godzin. Rozcieńczyć wodą w stosunku 1:5. Stosować do oprysku roślin przeciw mszycom, przędziorkom, gąsienicom motyli.
WYCIĄG Z KORZENI I LIŚCI CHRZANU
300 g liści lub korzeni chrzanu zalać 10 litrami wody na okres 5 godzin. Opryskiwać 3 razy w odstępach 3 dniowych przeciw brunatnej zgniliźnie.
WYCIĄG Z MNISZKA LEKARSKIEGO
Około 250 g rozdrobnionych korzeni lub 400 g liści zalać 10 l wody i pozostawić na 3 godziny. Następnie przecedzić, opryskiwać kilkakrotnie przeciwko mszycom, przędziorkom i miodunkom. Wyciąg ten uodparnia również rośliny na choroby.
WYCIĄG Z CEBULI, CZOSNKU, PORZECZKI I SZCZAWIU
50 dkg świeżych lub 200 g suszonych roślin cebuli, czosnku, szczawiu i liści czarnej porzeczki zalać 10 l wody na okres 2 tygodni. Roztwór w stosunku 1:10 stosować do kilkakrotnych oprysków przeciw chorobom grzybowym.
WYWAR Z LIŚCI POMIDORA
1 kg świeżych liści pomidora zalać 10 litrami wody i gotować przez pół godziny. Po ostudzeniu przecedzić, rozcieńczyć wodą w stosunku 1:3 i dodać 100 g szarego mydła. Wywar stosuje się do oprysku przeciwko mszycom, przędziorkom, gąsienicom bielinka, owocówkom i pchełkom.
WYWAR Z TYTONIU
400 g odpadów tytoniowych zalać 10 litrami wody i odstawić na 24 godziny, następnie gotować przez 2 godziny, odcedzić i dodać 20 g szarego mydła. Wywarem opryskiwać rośliny przeciw mszycom, larwom pluskwiaków i gąsienicom.
Wykorzystanie preparatów roślinnych nie wymaga dużych nakładów i jest całkowicie bezpieczne dla środowiska. Miejmy nadzieję, że korzystanie z nich w czasach techniki i chemii stanie się koniecznością z uwagi na ratowanie naturalnego środowiska.


Literatura: Z. Grześkiewicz, Biologiczne metody ochrony roślin, Wydawnictwo DODR o. Jelenia Góra; A. Wasina, Wykorzystanie roślin do zwalczania szkodników w sadach i ogrodach, PWRi L Warszawa 1987; J. A. Achremowicz, Ekstrakty roślinne jako naturalne pestycydy do zwalczania mszyc. Materiały IOR Poznań 1992