Stefan Kozłowski - "Przyszłość ekorozwoju"
Przyszłość ekorozwoju to kolejna książka znanego autora Stefana Kozłowskiego, uczonego, polityka i działacza proekologicznego. Jest ona kontynuacją wcześniejszych części W drodze do ekorozwoju (1997) oraz Ekorozwój – wyzwanie XXI wieku (2000) – o treści zmieniającej się stosownie do zmian zachodzących w środowisku, zagrożeń i uwarunkowań społeczno-gospodarczych, a zwłaszcza zobowiązań Polski po wejściu do struktur Unii Europejskiej.
Ważnym przesłaniem płynącym z książki jest to, że podstawowym warunkiem zachowania środowiska człowieka w XXI wieku będzie wysoki poziom kultury społeczeństwa i jego świadomość ekologiczna. Autor pokazuje jak kształtować obie te kwestie w każdej grupie społecznej. Zwraca uwagę na to, że odpowiedzialność za stan środowiska spoczywa na każdym z nas, a zwłaszcza na zarządzających nim w układzie hierarchicznym: samorządach gminnych, powiatowych i wojewódzkich, których wyborcy i działacze będą wspólnie musieli sprostać temu wyzwaniu w XXI wieku.
Książka stanowi pomocniczy podręcznik do nauczania formalnego, jak i edukacji nieformalnej, przedmiotów takich jak: ochrona środowiska, ochrona przyrody, a także polityka ekologiczna. Skierowany do studentów uniwersytetów, politechnik, akademii rolniczych, wyższych szkół pedagogicznych, seminariów duchownych, również całych środowisk akademickich, samorządów i strategów oraz wszystkich, którzy interesują się ww. problematyką.
Przedstawiono w niej podstawowe założenia zrównoważonego rozwoju i ekorozwoju w następującym układzie:
- system przyrodniczy,
- system techniczny,
- podstawowe zasady i prawa ekorozwoju.
Na tym tle zaprezentowany został program wdrażania zrównoważonego rozwoju do końca XXI wieku, a szczególnie wyzwania dla Polski.
Omówione również zostały najnowsze, główne strategie, polityki i programy dotyczące szeroko pojętej ochrony środowiska w układzie: świat, Europa i Polska. Przedstawiono informacje o inicjatywach globalnych i kontynentalnych, głównie europejskich.
Książka zawiera wybór podstawowych tekstów międzynarodowych i krajowych kształtujących dziś politykę zrównoważonego rozwoju oraz liczne ilustracje i tabele mające na celu ułatwienie procesu edukacyjnego.
Można ją nabyć w cenie 50 zł. Zamówienia można składać telefonicznie: 0-81 740 93 40 (44, 45), przez e-mail: wydawnictwo@kul.lublin.pl lub pocztą: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego,ul. Zbożowa 61, 20-827 Lublin, wydawnictwo.kul.edu.pl/about.htm.
Stefan Kozłowski, Przyszłość ekorozwoju, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005, 586 stron, 4 mapy (kolor).
O autorze
Stefan Kozłowski – profesor dr hab. inż., wieloletni zasłużony pracownik Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (jako kierownik Katedry Ochrony Środowiska), a także Wyższej Szkoły Humanistycznej w Pułtusku. Związany również z Polską Akademią Nauk przez „Komitet Człowiek i Środowisko” oraz „Komitet prognoz Polska 2000, Plus”.
Działacz społeczny i polityczny na rzecz ochrony środowiska, przewodniczący podstolika ekologicznego przy Okrągłym Stole, przewodniczący Rady Ekologicznej przy Prezydencie RP Lechu Wałęsie. Reprezentant Polski na Konferencji ONZ Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992 roku w randze Ministra Ochrony Środowiska. Laureat wielu odznaczeń narodowych i nagród.
Inicjator wielu działań na rzecz ochrony środowiska na szczeblu rządowym i samorządowym. Współtwórca wielu dokumentów strategicznych dla Polski w dziedzinie ochrony środowiska. Autor licznych ekspertyz i publikacji naukowych. Lubiany i doświadczony pedagog uniwersytecki. Inicjator wielu obozów młodzieżowych i studenckich. Pasje profesora to m.in. narty, geologia i historia.
Kontakt:
Prof. dr hab. inż. Stefan Kozłowski
Katedra Ochrony Środowiska
Wydział Matematyczno-Przyrodniczy
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
ul. Konstantynów 1 H
20-718 Lublin
tel. 0-81 445 45 65, - 64,
fax. 0-81 445 45 51
e-mail: ochrona@kul.lublin.pl
Spis treści:
Wstęp
ZAŁOŻENIA EKOROZWOJU
I. ŻYCIE NA PLANECIE ZIEMI
1. Początki życia i rozwój bioróżnorodności
2. Wielkie wymierania
3. Zagrożenia kosmiczne
4. Cywilizacyjna degradacja środowiska
4.1. Załamania cywilizacyjne
4.2. Degradacja środowiska
4.3. Wskaźniki życia
5. Przyszłe zagrożenia cywilizacyjne
5.1. Zagrożenia chemiczne
5.2. Zagrożenia genetyczne
II. EKOROZWÓJ
1. Założenia zrównoważonego rozwoju
1.1. Założenia
1.2. Pojęcia
1.3. Wymiary ekorozwoju
1.4. Modele zrównoważonego rozwoju
2. Zasady ekorozwoju
3. Prawa ekorozwoju
3.1. Prawo celu
3.2. Prawo skali i jakości
3.3. Prawo regionu
4. Wskaźniki ekorozwoju
5. System przyrodniczy
5.1. Problem homeostazy
5.2. Ochrona różnorodności biologicznej
5.3. Ochrona różnorodności geologicznej (georóżnorodności)
5.4. Niedopuszczenie do poważnych zmian składu i właściwości atmosfery
5.5. Niedopuszczenie do naruszenia stabilności oceanów
5.6. Trwałość bilansu wód słodkich
5.7. Trwałość użytkowania gleb
5.8. Ochrona krajobrazu
5.9. Strategia ochrony żywych zasobów przyrody
5.10. Strategia ochrony nieożywionych zasobów przyrody (litosfery)
6. System techniczny
6.1. Unikanie procesów charakteryzujących się wzrostem wykładniczym w dłuższym okresie
6.2. Eliminowanie twardych, niezrównoważonych technologii
6.3. Uruchomienie procesów neutralizujących ujemny wpływ techniki na środowisko
6.4. Popieranie czystszej produkcji
6.5. Sterowanie ekorozwojem
7. Założenia ekonomii środowiskowej i ekologicznej
7.1. Instrumenty ekonomii środowiskowej
7.2. Ustalenie wartości środowiska przyrodniczego
7.3. Zmiany wskaźników rozwoju gospodarczego z ilościowych na bardziej jakościowe
7.4. Podatki ekologiczne
7.5. Problem Światowego Funduszu Ekologicznego
7.6. Ekokapitalizm
8. Rozwój duchowy człowieka
8.1. Świadomość planetarna
8.2. Wzorce wartości i pragnień
8.3. Wzorce konsumpcji
8.4. Popieranie małego i średniego biznesu
9. Wizja zrównoważonego rozwoju
9.1. Podstawy etyczno-moralne
9.2. Styl życia
9.3. Ochrona systemu ekologicznego
9.4. Odmaterializowanie gospodarki
9.5. Państwo ekologiczne
9.6. Bezpieczeństwo ekologiczne Polski
9.7. Edukacja ekologiczna
10. Program na XXI wiek
11. Wyzwania dla Polski
11.1. Wiodące problemy europejskiej strategii zrównoważonego rozwoju
11.2. Warunki wejścia Polski do Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska
11.3. Planowanie zrównoważonego rozwoju
11.4. Programy ochrony środowiska
11.5. Program zarządzania ochroną środowiska i przeglądów ekologicznych EMAS oraz norma ISO 14001
11.6. Zarządzanie zrównoważonym rozwojem
11.7. Potrzeba zmian programowych i prawno-instytucjonalnych
POLITYKI, STRATEGIE, PROGRAMY, WIZJE EKOROZWOJU W XXI WIEKU
III. PROGRAMY ŚWIATOWE
1. Wprowadzenie
A. Materiały i dokumenty
2. II Sobór Watykański (1965) i późniejsze dokumenty Kościoła katolickiego
Encyklika „Redemptor hominis” (1979)
Encyklika „Sollicitudo rei socialis” (1987)
Adhortacja „Christifideles laici” (1988)
Encyklika „Centesimus annus” (1991)
Encyklika „Evangelium vitae” (1995)
Encyklika „Fides et ratio” (1998)
3. Apel U’Thanta (1969)
4. Klub Rzymski
5. Deklaracja sztokholmska (1972)
6. ONZowski program ochrony środowiska (UNEP)
7. Strategia ochrony przyrody (1980)
Światowa Karta Przyrody (1982)
8. Nasza wspólna przyszłość (1987)
9. Przełomowy rok 1990
10. Konwencje międzynarodowe
11. Szczyt Ziemi „Środowisko i rozwój” - Rio de Janeiro, 1992
11.1. Omówienie Deklaracji z Rio
11.2. Globalny program działań - Agenda 21
11.3. Zasady globalnego konsensusu w sprawie zarządzania lasami, ich ochrony i prawidłowego rozwoju
11.4. Czego nie udało się osiągnąć na konferencji ONZ „Środowisko i rozwój”
11.5. Założenia ery ekologicznej
11.6. Brak realizacji Globalnego Programu Działań Agenda 21
11.7. Realizacja ustaleń z Rio w Polsce
11.8. Przyczyny pogarszającego się stanu środowiska świata
11.9. Nieskuteczność działań ONZ
12. Milenijne cele rozwoju (2000)
13. Deklaracja amsterdamska o zmianach globalnych (2001)
14. Szczyt Ziemi, Johannesburg, 2002
15. Karta Ziemi (2004)
B. Zagrożenia i podejmowane działania
16. Trendy zmian u progu XXI wieku
16.1. Problem demograficzny
16.2. Problem lasów
16.3. Problem połowów morskich
16.4. Problem bioróżnorodności biologicznej
16.5. Problem wody
17. Mnożnik cztery
18. Ekokapilalizm
19. Przestrzeń ekologiczna
19.1. Balast ekologiczny (materialny)
19.2. Kapitał naturalny
19.3. Odmaterializowanie gospodarki
19.4. Czystsza produkcja
19.5. Ekoinnowacyjność
19.6. Godziwy poziom konsumpcji
19.7. Zrównoważenie produkcji i konsumpcji
19.8. Finansowanie ekorozwoju
19.9. Krajowe strategie ekorozwoju
19.10. Obliczenie przestrzeni ekologicznej dla Europy
19.11. Przestrzeń ekologiczna dla Polski
19.12. Przestrzeń ekologiczna dla świata
20. Progi bezpieczeństwa ekologicznego
C. Problemy przyszłości
21. Przyszłość świata
21.1. Nowa umowa społeczna
21.1.1. Problem demograficzny
21.1.2. Problem nędzy
21.1.3. Problem miast
21.1.4. Problem kobiet
21.2. Umowa ekologiczna
21.2.1. Zagrożenia
21.2.2. Oznaki poprawy
21.2.3. Problemy prawne
21.2.4. Problem pustynnienia
21.2.5. Problem wody
21.2.6. Wyżywienie ludzkości
21.2.7. Niebezpieczeństwo utraty dziedzictwa genetycznego
IV. PROGRAMY EUROPEJSKIE
1. Wspólnotowe programy ochrony środowiska (1973 - 2000)
2. Układ stowarzyszeniowy miedzy Polską a Unią Europejską (1991)
3. Program działań na rzecz ochrony środowiska dla Europy Środkowej i Wschodniej.
O czyste środowisko dla Europy - Lucerna 1993
4. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Europy - deklaracja z Maastricht (1993)
5. Paneuropejska strategia różnorodności biologicznej i krajobrazowej – Sofia, 1995
5.1. Różnorodność biologiczna
5.2. Różnorodność krajobrazowa
5.3. Założenia „Paneuropejskiej strategii różnorodności biologicznej i krajobrazowej”
6. Traktat amsterdamski (1997)
7. Europejska sieć ekologiczna EECONET
8. Przyrodniczy system informacyjny CORINE
8.1. Program CORINE land cover
8.2. Program CORINAIR
8.3. Program CORINE biotopes
9. Europejska sieć ekologiczna NATURA 2000
9.1. Dyrektywa ptasia
9.2. Dyrektywa siedliskowa
9.3. Realizacja
10. Programy rolno-środowiskowe
11. Polityka wodna Unii Europejskiej
12. Szósty program działań Wspólnoty w dziedzinie ochrony środowiska na lata 2001-2010
12.1. Założenia ogólne
12.2. Cele strategiczne
12.3. Priorytety
12.4. Powiązania międzynarodowe
13. Strategia zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej
13.1. W kierunku zrównoważonej Europy
13.2. Cele długookresowe
13.3. Wprowadzanie w życie strategii
14. Europejska polityka ochrony klimatu
15. Strategia ochrony przestrzeni
15.1. Przestrzeń Europy
15.2. Europejska konwencja krajobrazowa
15.3. Problemy urbanizacyjne
16. Strategia polityki społecznej
17. Konstytucja europejska
V. PROGRAMY POLSKIE
1. Programy lat osiemdziesiątych
2. Narodowy program ochrony środowiska przyrodniczego do roku 2010 (1988)
3. Ustalenia Okrągłego Stołu (1989)
4. Deklaracja ekorozwoju (1990)
5. Polityka ekologiczna państwa (1991)
6. Apel Warszawski (1993)
7. Długofalowa strategia rozwoju Polski do roku 2010 (1994)
8. Strategia dla Polski (1994)
9. Uchwała Senatu RP w sprawie polityki ekologicznej państwa (1994)
10. Deklaracja Sejmu RP w sprawie obszaru Zielone Płuca Polski
11. Uchwała Sejmu RP w sprawie polityki zrównoważonego rozwoju (1995)
12. Rezolucja Sejmu RP w sprawie harmonizacji polityki transportowej z polityką ekologiczną państwa (1995)
13. Konstytucja Polski (1997)
14. Strategia rozwoju Polski do roku 2020 (2000)
15. Polska 2025. Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju (2000)
16. II polityka ekologiczna państwa (2000)
17. Strategia rozwoju Polski u progu XXI wieku
18. Memoriał w sprawie ekorozwoju Polski (2001)
19. Program wykonawczy do II polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010
20. Deklaracja elbląska w sprawie współdziałania na rzecz wspierania i promocji polskiej przedsiębiorczości ekologicznej i proekologicznej (2002)
21. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 (2003)
21.1. Cele i zadania o charakterze systemowym
21.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody
21.3. Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii
21.4. Środowisko i zdrowie. Dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego
21.5. Przeciwdziałanie zmianom klimatu
21.6. Przewidywane nakłady na realizację polityki ekologicznej państwa do 2010 r.
22. Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 (2003)
23. Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań (2003)
24. Memoriał Komitetu Prognoz "Polska 2000, Plus" przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk dla najwyższych władz RP w sprawie potrzeby umacniania procesu trwałego rozwoju świata i budowy społeczeństwa globalnego (2003)
VI. PROBLEM REALIZACJI ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU W XXI WIEKU
1. Szansa realizacji zrównoważonego rozwoju na świecie
2. Warunki realizacji zrównoważonego rozwoju
3. Konsekwencje wzrostu bioróżnorodności
4. Zarządzanie wspólnymi dobrami ludzkości
5. Przyszłe formy produkcji i konsumpcji
6. Potrzeba edukacji
7. Problemy ery ekologicznej
LITERATURA
WYKAZ SKRÓTÓW
ZAŁĄCZNIKI
TABLICE
Ważnym przesłaniem płynącym z książki jest to, że podstawowym warunkiem zachowania środowiska człowieka w XXI wieku będzie wysoki poziom kultury społeczeństwa i jego świadomość ekologiczna. Autor pokazuje jak kształtować obie te kwestie w każdej grupie społecznej. Zwraca uwagę na to, że odpowiedzialność za stan środowiska spoczywa na każdym z nas, a zwłaszcza na zarządzających nim w układzie hierarchicznym: samorządach gminnych, powiatowych i wojewódzkich, których wyborcy i działacze będą wspólnie musieli sprostać temu wyzwaniu w XXI wieku.
Książka stanowi pomocniczy podręcznik do nauczania formalnego, jak i edukacji nieformalnej, przedmiotów takich jak: ochrona środowiska, ochrona przyrody, a także polityka ekologiczna. Skierowany do studentów uniwersytetów, politechnik, akademii rolniczych, wyższych szkół pedagogicznych, seminariów duchownych, również całych środowisk akademickich, samorządów i strategów oraz wszystkich, którzy interesują się ww. problematyką.
Przedstawiono w niej podstawowe założenia zrównoważonego rozwoju i ekorozwoju w następującym układzie:
- system przyrodniczy,
- system techniczny,
- podstawowe zasady i prawa ekorozwoju.
Na tym tle zaprezentowany został program wdrażania zrównoważonego rozwoju do końca XXI wieku, a szczególnie wyzwania dla Polski.
Omówione również zostały najnowsze, główne strategie, polityki i programy dotyczące szeroko pojętej ochrony środowiska w układzie: świat, Europa i Polska. Przedstawiono informacje o inicjatywach globalnych i kontynentalnych, głównie europejskich.
Książka zawiera wybór podstawowych tekstów międzynarodowych i krajowych kształtujących dziś politykę zrównoważonego rozwoju oraz liczne ilustracje i tabele mające na celu ułatwienie procesu edukacyjnego.
Można ją nabyć w cenie 50 zł. Zamówienia można składać telefonicznie: 0-81 740 93 40 (44, 45), przez e-mail: wydawnictwo@kul.lublin.pl lub pocztą: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego,ul. Zbożowa 61, 20-827 Lublin, wydawnictwo.kul.edu.pl/about.htm.
Stefan Kozłowski, Przyszłość ekorozwoju, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005, 586 stron, 4 mapy (kolor).
O autorze
Stefan Kozłowski – profesor dr hab. inż., wieloletni zasłużony pracownik Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (jako kierownik Katedry Ochrony Środowiska), a także Wyższej Szkoły Humanistycznej w Pułtusku. Związany również z Polską Akademią Nauk przez „Komitet Człowiek i Środowisko” oraz „Komitet prognoz Polska 2000, Plus”.
Działacz społeczny i polityczny na rzecz ochrony środowiska, przewodniczący podstolika ekologicznego przy Okrągłym Stole, przewodniczący Rady Ekologicznej przy Prezydencie RP Lechu Wałęsie. Reprezentant Polski na Konferencji ONZ Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992 roku w randze Ministra Ochrony Środowiska. Laureat wielu odznaczeń narodowych i nagród.
Inicjator wielu działań na rzecz ochrony środowiska na szczeblu rządowym i samorządowym. Współtwórca wielu dokumentów strategicznych dla Polski w dziedzinie ochrony środowiska. Autor licznych ekspertyz i publikacji naukowych. Lubiany i doświadczony pedagog uniwersytecki. Inicjator wielu obozów młodzieżowych i studenckich. Pasje profesora to m.in. narty, geologia i historia.
Kontakt:
Prof. dr hab. inż. Stefan Kozłowski
Katedra Ochrony Środowiska
Wydział Matematyczno-Przyrodniczy
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
ul. Konstantynów 1 H
20-718 Lublin
tel. 0-81 445 45 65, - 64,
fax. 0-81 445 45 51
e-mail: ochrona@kul.lublin.pl
Spis treści:
Wstęp
ZAŁOŻENIA EKOROZWOJU
I. ŻYCIE NA PLANECIE ZIEMI
1. Początki życia i rozwój bioróżnorodności
2. Wielkie wymierania
3. Zagrożenia kosmiczne
4. Cywilizacyjna degradacja środowiska
4.1. Załamania cywilizacyjne
4.2. Degradacja środowiska
4.3. Wskaźniki życia
5. Przyszłe zagrożenia cywilizacyjne
5.1. Zagrożenia chemiczne
5.2. Zagrożenia genetyczne
II. EKOROZWÓJ
1. Założenia zrównoważonego rozwoju
1.1. Założenia
1.2. Pojęcia
1.3. Wymiary ekorozwoju
1.4. Modele zrównoważonego rozwoju
2. Zasady ekorozwoju
3. Prawa ekorozwoju
3.1. Prawo celu
3.2. Prawo skali i jakości
3.3. Prawo regionu
4. Wskaźniki ekorozwoju
5. System przyrodniczy
5.1. Problem homeostazy
5.2. Ochrona różnorodności biologicznej
5.3. Ochrona różnorodności geologicznej (georóżnorodności)
5.4. Niedopuszczenie do poważnych zmian składu i właściwości atmosfery
5.5. Niedopuszczenie do naruszenia stabilności oceanów
5.6. Trwałość bilansu wód słodkich
5.7. Trwałość użytkowania gleb
5.8. Ochrona krajobrazu
5.9. Strategia ochrony żywych zasobów przyrody
5.10. Strategia ochrony nieożywionych zasobów przyrody (litosfery)
6. System techniczny
6.1. Unikanie procesów charakteryzujących się wzrostem wykładniczym w dłuższym okresie
6.2. Eliminowanie twardych, niezrównoważonych technologii
6.3. Uruchomienie procesów neutralizujących ujemny wpływ techniki na środowisko
6.4. Popieranie czystszej produkcji
6.5. Sterowanie ekorozwojem
7. Założenia ekonomii środowiskowej i ekologicznej
7.1. Instrumenty ekonomii środowiskowej
7.2. Ustalenie wartości środowiska przyrodniczego
7.3. Zmiany wskaźników rozwoju gospodarczego z ilościowych na bardziej jakościowe
7.4. Podatki ekologiczne
7.5. Problem Światowego Funduszu Ekologicznego
7.6. Ekokapitalizm
8. Rozwój duchowy człowieka
8.1. Świadomość planetarna
8.2. Wzorce wartości i pragnień
8.3. Wzorce konsumpcji
8.4. Popieranie małego i średniego biznesu
9. Wizja zrównoważonego rozwoju
9.1. Podstawy etyczno-moralne
9.2. Styl życia
9.3. Ochrona systemu ekologicznego
9.4. Odmaterializowanie gospodarki
9.5. Państwo ekologiczne
9.6. Bezpieczeństwo ekologiczne Polski
9.7. Edukacja ekologiczna
10. Program na XXI wiek
11. Wyzwania dla Polski
11.1. Wiodące problemy europejskiej strategii zrównoważonego rozwoju
11.2. Warunki wejścia Polski do Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska
11.3. Planowanie zrównoważonego rozwoju
11.4. Programy ochrony środowiska
11.5. Program zarządzania ochroną środowiska i przeglądów ekologicznych EMAS oraz norma ISO 14001
11.6. Zarządzanie zrównoważonym rozwojem
11.7. Potrzeba zmian programowych i prawno-instytucjonalnych
POLITYKI, STRATEGIE, PROGRAMY, WIZJE EKOROZWOJU W XXI WIEKU
III. PROGRAMY ŚWIATOWE
1. Wprowadzenie
A. Materiały i dokumenty
2. II Sobór Watykański (1965) i późniejsze dokumenty Kościoła katolickiego
Encyklika „Redemptor hominis” (1979)
Encyklika „Sollicitudo rei socialis” (1987)
Adhortacja „Christifideles laici” (1988)
Encyklika „Centesimus annus” (1991)
Encyklika „Evangelium vitae” (1995)
Encyklika „Fides et ratio” (1998)
3. Apel U’Thanta (1969)
4. Klub Rzymski
5. Deklaracja sztokholmska (1972)
6. ONZowski program ochrony środowiska (UNEP)
7. Strategia ochrony przyrody (1980)
Światowa Karta Przyrody (1982)
8. Nasza wspólna przyszłość (1987)
9. Przełomowy rok 1990
10. Konwencje międzynarodowe
11. Szczyt Ziemi „Środowisko i rozwój” - Rio de Janeiro, 1992
11.1. Omówienie Deklaracji z Rio
11.2. Globalny program działań - Agenda 21
11.3. Zasady globalnego konsensusu w sprawie zarządzania lasami, ich ochrony i prawidłowego rozwoju
11.4. Czego nie udało się osiągnąć na konferencji ONZ „Środowisko i rozwój”
11.5. Założenia ery ekologicznej
11.6. Brak realizacji Globalnego Programu Działań Agenda 21
11.7. Realizacja ustaleń z Rio w Polsce
11.8. Przyczyny pogarszającego się stanu środowiska świata
11.9. Nieskuteczność działań ONZ
12. Milenijne cele rozwoju (2000)
13. Deklaracja amsterdamska o zmianach globalnych (2001)
14. Szczyt Ziemi, Johannesburg, 2002
15. Karta Ziemi (2004)
B. Zagrożenia i podejmowane działania
16. Trendy zmian u progu XXI wieku
16.1. Problem demograficzny
16.2. Problem lasów
16.3. Problem połowów morskich
16.4. Problem bioróżnorodności biologicznej
16.5. Problem wody
17. Mnożnik cztery
18. Ekokapilalizm
19. Przestrzeń ekologiczna
19.1. Balast ekologiczny (materialny)
19.2. Kapitał naturalny
19.3. Odmaterializowanie gospodarki
19.4. Czystsza produkcja
19.5. Ekoinnowacyjność
19.6. Godziwy poziom konsumpcji
19.7. Zrównoważenie produkcji i konsumpcji
19.8. Finansowanie ekorozwoju
19.9. Krajowe strategie ekorozwoju
19.10. Obliczenie przestrzeni ekologicznej dla Europy
19.11. Przestrzeń ekologiczna dla Polski
19.12. Przestrzeń ekologiczna dla świata
20. Progi bezpieczeństwa ekologicznego
C. Problemy przyszłości
21. Przyszłość świata
21.1. Nowa umowa społeczna
21.1.1. Problem demograficzny
21.1.2. Problem nędzy
21.1.3. Problem miast
21.1.4. Problem kobiet
21.2. Umowa ekologiczna
21.2.1. Zagrożenia
21.2.2. Oznaki poprawy
21.2.3. Problemy prawne
21.2.4. Problem pustynnienia
21.2.5. Problem wody
21.2.6. Wyżywienie ludzkości
21.2.7. Niebezpieczeństwo utraty dziedzictwa genetycznego
IV. PROGRAMY EUROPEJSKIE
1. Wspólnotowe programy ochrony środowiska (1973 - 2000)
2. Układ stowarzyszeniowy miedzy Polską a Unią Europejską (1991)
3. Program działań na rzecz ochrony środowiska dla Europy Środkowej i Wschodniej.
O czyste środowisko dla Europy - Lucerna 1993
4. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Europy - deklaracja z Maastricht (1993)
5. Paneuropejska strategia różnorodności biologicznej i krajobrazowej – Sofia, 1995
5.1. Różnorodność biologiczna
5.2. Różnorodność krajobrazowa
5.3. Założenia „Paneuropejskiej strategii różnorodności biologicznej i krajobrazowej”
6. Traktat amsterdamski (1997)
7. Europejska sieć ekologiczna EECONET
8. Przyrodniczy system informacyjny CORINE
8.1. Program CORINE land cover
8.2. Program CORINAIR
8.3. Program CORINE biotopes
9. Europejska sieć ekologiczna NATURA 2000
9.1. Dyrektywa ptasia
9.2. Dyrektywa siedliskowa
9.3. Realizacja
10. Programy rolno-środowiskowe
11. Polityka wodna Unii Europejskiej
12. Szósty program działań Wspólnoty w dziedzinie ochrony środowiska na lata 2001-2010
12.1. Założenia ogólne
12.2. Cele strategiczne
12.3. Priorytety
12.4. Powiązania międzynarodowe
13. Strategia zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej
13.1. W kierunku zrównoważonej Europy
13.2. Cele długookresowe
13.3. Wprowadzanie w życie strategii
14. Europejska polityka ochrony klimatu
15. Strategia ochrony przestrzeni
15.1. Przestrzeń Europy
15.2. Europejska konwencja krajobrazowa
15.3. Problemy urbanizacyjne
16. Strategia polityki społecznej
17. Konstytucja europejska
V. PROGRAMY POLSKIE
1. Programy lat osiemdziesiątych
2. Narodowy program ochrony środowiska przyrodniczego do roku 2010 (1988)
3. Ustalenia Okrągłego Stołu (1989)
4. Deklaracja ekorozwoju (1990)
5. Polityka ekologiczna państwa (1991)
6. Apel Warszawski (1993)
7. Długofalowa strategia rozwoju Polski do roku 2010 (1994)
8. Strategia dla Polski (1994)
9. Uchwała Senatu RP w sprawie polityki ekologicznej państwa (1994)
10. Deklaracja Sejmu RP w sprawie obszaru Zielone Płuca Polski
11. Uchwała Sejmu RP w sprawie polityki zrównoważonego rozwoju (1995)
12. Rezolucja Sejmu RP w sprawie harmonizacji polityki transportowej z polityką ekologiczną państwa (1995)
13. Konstytucja Polski (1997)
14. Strategia rozwoju Polski do roku 2020 (2000)
15. Polska 2025. Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju (2000)
16. II polityka ekologiczna państwa (2000)
17. Strategia rozwoju Polski u progu XXI wieku
18. Memoriał w sprawie ekorozwoju Polski (2001)
19. Program wykonawczy do II polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010
20. Deklaracja elbląska w sprawie współdziałania na rzecz wspierania i promocji polskiej przedsiębiorczości ekologicznej i proekologicznej (2002)
21. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 (2003)
21.1. Cele i zadania o charakterze systemowym
21.2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody
21.3. Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii
21.4. Środowisko i zdrowie. Dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego
21.5. Przeciwdziałanie zmianom klimatu
21.6. Przewidywane nakłady na realizację polityki ekologicznej państwa do 2010 r.
22. Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 (2003)
23. Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań (2003)
24. Memoriał Komitetu Prognoz "Polska 2000, Plus" przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk dla najwyższych władz RP w sprawie potrzeby umacniania procesu trwałego rozwoju świata i budowy społeczeństwa globalnego (2003)
VI. PROBLEM REALIZACJI ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU W XXI WIEKU
1. Szansa realizacji zrównoważonego rozwoju na świecie
2. Warunki realizacji zrównoważonego rozwoju
3. Konsekwencje wzrostu bioróżnorodności
4. Zarządzanie wspólnymi dobrami ludzkości
5. Przyszłe formy produkcji i konsumpcji
6. Potrzeba edukacji
7. Problemy ery ekologicznej
LITERATURA
WYKAZ SKRÓTÓW
ZAŁĄCZNIKI
TABLICE
Wydawnictwo „Zielone Brygady” - dobre z natury. Niektóre prawa zastrzeżone.