Przegląd wydarzeń
WWF przedstawia ranking europejskich elektrowni, które najbardziej wpływają na klimat, emitując największe ilości dwutlenku węgla. Na liście 30 elektrowni wymienionych w raporcie Dirty Thirty (Brudna Trzydziestka) znalazły się aż cztery polskie zakłady. Po 10 jest w Wielkiej Brytanii i Niemczech. Dwa „najbrudniejsze” znaleziono zaś w Grecji. Wszystkie najbardziej zanieczyszczające elektrownie Europy produkują energię z węgla. Raport ma przekonywać do wdrażania technologii powodujących mniejszą emisję CO2 do atmosfery.
***
Tymczasem Stavros Dimas, komisarz UE ds. środowiska, wezwał państwa do aktywnego działania na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Do apelu skłonił go raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Stwierdzono w nim, że emisja musi zacząć spadać w ciągu następnych 15 lat, po czym do 2050 r. zatrzymać się na poziomie z r. 1990. Inaczej świat nie uniknie nieodwracalnych, prawdopodobnie katastrofalnych skutków zmian klimatu. Komisarz zaznaczył, że niezbędne technologie są już dostępne, nie ma więc powodu, by zwlekać z ich wprowadzeniem. Według niego negocjacje nad nowym porozumieniem w sprawie globalnego ocieplenia należy rozpocząć na grudniowej konferencji ONZ.
***
W tym duchu Unia Europejska zobowiązała się w ciągu 13 lat ograniczyć o 20% ilość CO2 wypuszczanego do atmosfery, a jeśli przyłączą się do niej inne kraje rozwinięte – o 30%. Postanowiła też, że do 2020 r. jedna piąta zużywanej przez nią energii pochodzić będzie ze źródeł odnawialnych. Aktualnie trwa rozdzielanie limitów emisji gazów cieplarnianych na lata 2008 - 2012 dla poszczególnych krajów członkowskich. Polsce przyznano 210 mln ton CO2, zamiast 284 mln ton, o które wnioskowała. Rząd i przedsiębiorstwa skarżą się, że może to zahamować wzrost gospodarczy kraju.
***
10.5.2007 Parlament Europejski powołał specjalną sześćdziesięcioosobową komisję ds. zmian klimatycznych. Z Polski w jej skład wszedł m.in. Jerzy Buzek. Ma ona wspierać PE informacjami i analizami, utrzymując kontakt z reprezentantami władzy, przedsiębiorstw i społeczeństwa obywatelskiego. Równocześnie będzie opracowywać zintegrowaną politykę UE wobec globalnego ocieplenia i proponować odpowiednie działania.
***
Wybitny polski naukowiec profesor Zbigniew Mirek został uhonorowany tytułem "Dobrodzieja Przyrody 2006", który Pracownia na rzecz Wszystkich Istot przyznaje od 1991 r. Prof. Mirek otrzymał go za niezwykłą wrażliwość i niezłomną postawę w działaniach dla ochrony polskiej przyrody oraz za całokształt pracy dla ratowania przyrody tatrzańskiej. Łącząc fachowe podejście z osobistym przywiązaniem do Tatr, wielokrotnie promował model zrównoważonej i odpowiedzialnej turystyki górskiej.
***
Tatrzańskiemu Parkowi Narodowemu na Słowacji, a konkretnie rezerwatowi Suchej i Koprowej Doliny, zagroził wyrąb drzew. Po wyborach na Słowacji, nowa dyrekcja Parku uległa lobbingowi leśników i zarządziła wycinkę pod hasłem walki z kornikiem. Podczas wywozu powalonych wichurami drzew usuwano wiele tych, które nie ucierpiały. Działania te zaprzeczały koncepcji samoregulacji lasu. Aktywiści VLKa, FoE Slovakia i FoE Czech Republic, słowackiego, czeskiego i polskiego Greenpeace’u oraz innych organizacji podjęli pokojową blokadę. Zakończyła się ona spektakularnym zwycięstwem, gdy po ponad tygodniu Ministerstwo Środowiska Słowacji ogłosiło zatrzymanie prac.
***
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił postanowienie ministra środowiska w sprawie drogi przez dolinę Rospudy. Bogusław Szyszko bronił się, przywołując miejscowe plany zagospodarowania z 2003 r. Zdaniem sądu, przestały one wiązać ministra w momencie przystąpienia Polski do UE, kiedy Rospuda została objęta ochroną w ramach sieci Natura 2000. Decyzja ta może być podstawą do uchylenia również pozwolenia na budowę. Dodatkowo toczy się postępowanie w tej sprawie przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości.
***
Przyznanie Polsce organizacji piłkarskich Mistrzostw Euro 2012 wymaga pospiesznego zrealizowania licznych inwestycji budowlanych i transportowych, co może zagrozić środowisku. Istnieją obawy, że aby podołać wymaganiom autostrady, drogi szybkiego ruchu i lotniska powstawać będą za wszelką cenę. Przebieg tras komunikacyjnych koliduje z planami Natury 2000 przynajmniej w kilkudziesięciu miejscach. Pilnie potrzeba szybkiej inwentaryzacji tych terenów i intensywnej współpracy budowniczych dróg ze specjalistami z zakresu ochrony środowiska.
***
11.5.2007 Sejm RP przyjął ustawę o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, autorstwa posła Samoobrony. Decyzja o powstaniu sklepu powyżej 400 m2 ma należeć do gmin, sklepu większego niż 2000 m2 do sejmików wojewódzkich. Inwestorzy będą musieli zwracać się z pisemnym wnioskiem o zezwolenie do organów samorządowych. Przy jego wydawaniu mają one brać pod uwagę utrzymanie równowagi między różnymi formami handlu, rozwój rynku pracy, infrastruktury, a także ochronę środowiska. Szefowie wielkich sieci handlowych nie są zadowoleni, lecz obawy pojawiają się też wśród właścicieli małych sklepów, których interesy ustawa – w założeniu – ma chronić. Zanosi się bowiem na ekspansję marketów osiedlowych pod szyldami wielkich, zachodnich firm, które mogą zdominować handel osiedlowy.
***
12.5.2007 obchodzono Międzynarodowy Dzień Sprawiedliwego Handlu. Z tej okazji w Warszawie i w Krakowie można było obejrzeć film „Black Gold” (Czarne Złoto) Marka i Nicka Francisów. Opowiadał o mechanizmach rządzących światowym rynkiem kawy, dyktacie nowojorskiej giełdy niszczącym afrykańskich rolników, a także o działaniach etiopskich producentów, którzy organizują się, aby ominąć łańcuch pośredników i uczciwie zarabiając, zmienić swoją sytuację. W Kinie pod Baranami projekcji towarzyszyła dyskusja, w której udział wzięli Andrzej Urbański (właściciel Kawiarni Sprawiedliwego Handlu w Sopocie), dr hab. Ryszard Stocki (pracownik Instytutu Psychologii UJ), Tadeusz Szczepaniak (reprezentant PAH) oraz Katarzyna Magiera (lekarka w Ośrodku Misjonarek w Addis Abebie), można było również nabyć produkty fair trade.
***
Pracownia na rzecz Wszystkich Istot i Polskie Towarzystwo Tatrzańskie sprzeciwiają się budowie kolei linowej o zwiększonej przepustowości na Kasprowy Wierch. 14.5.2007 Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił postanowienie Ministra Środowiska o niedopuszczeniu tych organizacji społecznych do postępowania w sprawie odstępstwa od zakazu rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wyrok zmusi Ministra do rzetelnego przeanalizowania wpływu inwestycji na przyrodę Tatr i ponownego rozpatrzenia postulatów ekologów. Naukowcy i przyrodnicy akceptują modernizację kolei, jednak uważają przewóz 360 osób/godz. za zagrożenie dla parku narodowego.
***
W dniach 14 - 20.5.2007 trwał Ogólnopolski Tydzień Wegetarianizmu. Aktywiści z całego kraju organizowali w swoich miejscowościach spotkania, prelekcje, happeningi, pokazy filmów, koncerty i inne atrakcje promujące wegetarianizm. Animatorami i koordynatorami było Stowarzyszenie Empatia oraz Fundacja Viva, które dostarczały również materiały reklamowe, takie jak ulotki, plakaty i wlepki. Patronat medialny nad akcją objęło radio TOK Fm. Wegetydzień znalazł oddźwięk w prasie, radiu i telewizji. Najgłośniej było o kontrowersyjnym happeningu w Warszawie, podczas którego wegetarianie oferowali przechodniom „świeże psie mięso w promocyjne cenie”. Było oczywiście zrobione z soi, a akcja miała uświadomić hipokryzję podziału zwierząt na te „do kochania” i „do zjadania”. Ogólnie, poczęstunki różnego rodzaju zdominowały tegoroczną edycję Wegetygodnia, między innymi dzięki dużemu zaangażowaniu wielu bezmięsnych barów i restauracji. Degustacje cieszyły się dużą popularnością i skutecznie przekonywały do zdrowej, smacznej i etycznej diety. Imprezom towarzyszyły również liczne zbiórki pieniędzy na różne schroniska dla zwierząt.
***
15.5.2007 aktywiści Greenpeace'u protestowali przeciwko szkodliwej działalności Gdańskich Zakładów Nawozów Fosforowych "Fosfory". Rozwinęli nad fabryką transparenty z napisami "Przestańcie truć!" i zablokowali łańcuchem taśmociąg transportujący toksyczne odpady. Organizacja walczy o zaprzestanie emisji trujących substancji przez „Fosfory-Ciech” i zamknięcie hałdy na Wiślince. Z przedstawianych raportów wynika, że zachorowalność na nowotwory w Trójmieście jest dwa razy wyższa, a w gminie, w której znajduje się hałda nawet trzy razy wyższa. Do postulatów ekologów przychyla się wicewojewoda pomorski Piotr Karczewski. 10.5. oznajmił, że zakłady mają do końca roku przedstawić projekt zamknięcia i zabezpieczenia wysypiska.
***
19.5 - 20.5.2007 krakowianie bawili się na piątym Krakowskim Festiwalu Recyklingu. Przez dwa dni można było przynosić surowce wtórne do rozstawionego na Błoniach miasteczka recyklingowego. Zbierane były także odpadki trudne w utylizacji: baterie i zużyty sprzęt elektroniczny. W zamian, organizatorzy mieli dla zainteresowanych sadzonki i upominki. Główną atrakcją w tym roku była wybudowana z 80 tys. butelek i szklanych „cegieł” replika Bramy Floriańskiej ze specjalnie zaprojektowaną iluminacją. Konstrukcja liczyła 15 m wysokości, 6 m szerokości i 16 m długości.
***
Przeprowadzone 20.5.2007 referendum w sprawie przebiegu obwodnicy Augustowa jest nieważne. Chociaż większość tych, którzy poszli głosować było za wariantem przez dolinę Rospudy, frekwencja nie przekroczyła 30%. Greenpeace oskarża władze o zmarnowanie 2,5 mln złotych na organizację głosowania. Podkreśla przy tym, że i tak nie miałoby ono mocy prawnej. Żąda przeznaczenia takiej samej kwoty na poprawę bezpieczeństwa na ulicach Augustowa, rozpoczęcia prac nad alternatywną trasą obwodnicy oraz upublicznienia wyników analiz przebiegu drogi.
***
Tymczasem Stavros Dimas, komisarz UE ds. środowiska, wezwał państwa do aktywnego działania na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Do apelu skłonił go raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Stwierdzono w nim, że emisja musi zacząć spadać w ciągu następnych 15 lat, po czym do 2050 r. zatrzymać się na poziomie z r. 1990. Inaczej świat nie uniknie nieodwracalnych, prawdopodobnie katastrofalnych skutków zmian klimatu. Komisarz zaznaczył, że niezbędne technologie są już dostępne, nie ma więc powodu, by zwlekać z ich wprowadzeniem. Według niego negocjacje nad nowym porozumieniem w sprawie globalnego ocieplenia należy rozpocząć na grudniowej konferencji ONZ.
***
W tym duchu Unia Europejska zobowiązała się w ciągu 13 lat ograniczyć o 20% ilość CO2 wypuszczanego do atmosfery, a jeśli przyłączą się do niej inne kraje rozwinięte – o 30%. Postanowiła też, że do 2020 r. jedna piąta zużywanej przez nią energii pochodzić będzie ze źródeł odnawialnych. Aktualnie trwa rozdzielanie limitów emisji gazów cieplarnianych na lata 2008 - 2012 dla poszczególnych krajów członkowskich. Polsce przyznano 210 mln ton CO2, zamiast 284 mln ton, o które wnioskowała. Rząd i przedsiębiorstwa skarżą się, że może to zahamować wzrost gospodarczy kraju.
***
10.5.2007 Parlament Europejski powołał specjalną sześćdziesięcioosobową komisję ds. zmian klimatycznych. Z Polski w jej skład wszedł m.in. Jerzy Buzek. Ma ona wspierać PE informacjami i analizami, utrzymując kontakt z reprezentantami władzy, przedsiębiorstw i społeczeństwa obywatelskiego. Równocześnie będzie opracowywać zintegrowaną politykę UE wobec globalnego ocieplenia i proponować odpowiednie działania.
***
Wybitny polski naukowiec profesor Zbigniew Mirek został uhonorowany tytułem "Dobrodzieja Przyrody 2006", który Pracownia na rzecz Wszystkich Istot przyznaje od 1991 r. Prof. Mirek otrzymał go za niezwykłą wrażliwość i niezłomną postawę w działaniach dla ochrony polskiej przyrody oraz za całokształt pracy dla ratowania przyrody tatrzańskiej. Łącząc fachowe podejście z osobistym przywiązaniem do Tatr, wielokrotnie promował model zrównoważonej i odpowiedzialnej turystyki górskiej.
***
Tatrzańskiemu Parkowi Narodowemu na Słowacji, a konkretnie rezerwatowi Suchej i Koprowej Doliny, zagroził wyrąb drzew. Po wyborach na Słowacji, nowa dyrekcja Parku uległa lobbingowi leśników i zarządziła wycinkę pod hasłem walki z kornikiem. Podczas wywozu powalonych wichurami drzew usuwano wiele tych, które nie ucierpiały. Działania te zaprzeczały koncepcji samoregulacji lasu. Aktywiści VLKa, FoE Slovakia i FoE Czech Republic, słowackiego, czeskiego i polskiego Greenpeace’u oraz innych organizacji podjęli pokojową blokadę. Zakończyła się ona spektakularnym zwycięstwem, gdy po ponad tygodniu Ministerstwo Środowiska Słowacji ogłosiło zatrzymanie prac.
***
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił postanowienie ministra środowiska w sprawie drogi przez dolinę Rospudy. Bogusław Szyszko bronił się, przywołując miejscowe plany zagospodarowania z 2003 r. Zdaniem sądu, przestały one wiązać ministra w momencie przystąpienia Polski do UE, kiedy Rospuda została objęta ochroną w ramach sieci Natura 2000. Decyzja ta może być podstawą do uchylenia również pozwolenia na budowę. Dodatkowo toczy się postępowanie w tej sprawie przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości.
***
Przyznanie Polsce organizacji piłkarskich Mistrzostw Euro 2012 wymaga pospiesznego zrealizowania licznych inwestycji budowlanych i transportowych, co może zagrozić środowisku. Istnieją obawy, że aby podołać wymaganiom autostrady, drogi szybkiego ruchu i lotniska powstawać będą za wszelką cenę. Przebieg tras komunikacyjnych koliduje z planami Natury 2000 przynajmniej w kilkudziesięciu miejscach. Pilnie potrzeba szybkiej inwentaryzacji tych terenów i intensywnej współpracy budowniczych dróg ze specjalistami z zakresu ochrony środowiska.
***
11.5.2007 Sejm RP przyjął ustawę o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, autorstwa posła Samoobrony. Decyzja o powstaniu sklepu powyżej 400 m2 ma należeć do gmin, sklepu większego niż 2000 m2 do sejmików wojewódzkich. Inwestorzy będą musieli zwracać się z pisemnym wnioskiem o zezwolenie do organów samorządowych. Przy jego wydawaniu mają one brać pod uwagę utrzymanie równowagi między różnymi formami handlu, rozwój rynku pracy, infrastruktury, a także ochronę środowiska. Szefowie wielkich sieci handlowych nie są zadowoleni, lecz obawy pojawiają się też wśród właścicieli małych sklepów, których interesy ustawa – w założeniu – ma chronić. Zanosi się bowiem na ekspansję marketów osiedlowych pod szyldami wielkich, zachodnich firm, które mogą zdominować handel osiedlowy.
***
12.5.2007 obchodzono Międzynarodowy Dzień Sprawiedliwego Handlu. Z tej okazji w Warszawie i w Krakowie można było obejrzeć film „Black Gold” (Czarne Złoto) Marka i Nicka Francisów. Opowiadał o mechanizmach rządzących światowym rynkiem kawy, dyktacie nowojorskiej giełdy niszczącym afrykańskich rolników, a także o działaniach etiopskich producentów, którzy organizują się, aby ominąć łańcuch pośredników i uczciwie zarabiając, zmienić swoją sytuację. W Kinie pod Baranami projekcji towarzyszyła dyskusja, w której udział wzięli Andrzej Urbański (właściciel Kawiarni Sprawiedliwego Handlu w Sopocie), dr hab. Ryszard Stocki (pracownik Instytutu Psychologii UJ), Tadeusz Szczepaniak (reprezentant PAH) oraz Katarzyna Magiera (lekarka w Ośrodku Misjonarek w Addis Abebie), można było również nabyć produkty fair trade.
***
Pracownia na rzecz Wszystkich Istot i Polskie Towarzystwo Tatrzańskie sprzeciwiają się budowie kolei linowej o zwiększonej przepustowości na Kasprowy Wierch. 14.5.2007 Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił postanowienie Ministra Środowiska o niedopuszczeniu tych organizacji społecznych do postępowania w sprawie odstępstwa od zakazu rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wyrok zmusi Ministra do rzetelnego przeanalizowania wpływu inwestycji na przyrodę Tatr i ponownego rozpatrzenia postulatów ekologów. Naukowcy i przyrodnicy akceptują modernizację kolei, jednak uważają przewóz 360 osób/godz. za zagrożenie dla parku narodowego.
***
W dniach 14 - 20.5.2007 trwał Ogólnopolski Tydzień Wegetarianizmu. Aktywiści z całego kraju organizowali w swoich miejscowościach spotkania, prelekcje, happeningi, pokazy filmów, koncerty i inne atrakcje promujące wegetarianizm. Animatorami i koordynatorami było Stowarzyszenie Empatia oraz Fundacja Viva, które dostarczały również materiały reklamowe, takie jak ulotki, plakaty i wlepki. Patronat medialny nad akcją objęło radio TOK Fm. Wegetydzień znalazł oddźwięk w prasie, radiu i telewizji. Najgłośniej było o kontrowersyjnym happeningu w Warszawie, podczas którego wegetarianie oferowali przechodniom „świeże psie mięso w promocyjne cenie”. Było oczywiście zrobione z soi, a akcja miała uświadomić hipokryzję podziału zwierząt na te „do kochania” i „do zjadania”. Ogólnie, poczęstunki różnego rodzaju zdominowały tegoroczną edycję Wegetygodnia, między innymi dzięki dużemu zaangażowaniu wielu bezmięsnych barów i restauracji. Degustacje cieszyły się dużą popularnością i skutecznie przekonywały do zdrowej, smacznej i etycznej diety. Imprezom towarzyszyły również liczne zbiórki pieniędzy na różne schroniska dla zwierząt.
***
15.5.2007 aktywiści Greenpeace'u protestowali przeciwko szkodliwej działalności Gdańskich Zakładów Nawozów Fosforowych "Fosfory". Rozwinęli nad fabryką transparenty z napisami "Przestańcie truć!" i zablokowali łańcuchem taśmociąg transportujący toksyczne odpady. Organizacja walczy o zaprzestanie emisji trujących substancji przez „Fosfory-Ciech” i zamknięcie hałdy na Wiślince. Z przedstawianych raportów wynika, że zachorowalność na nowotwory w Trójmieście jest dwa razy wyższa, a w gminie, w której znajduje się hałda nawet trzy razy wyższa. Do postulatów ekologów przychyla się wicewojewoda pomorski Piotr Karczewski. 10.5. oznajmił, że zakłady mają do końca roku przedstawić projekt zamknięcia i zabezpieczenia wysypiska.
***
19.5 - 20.5.2007 krakowianie bawili się na piątym Krakowskim Festiwalu Recyklingu. Przez dwa dni można było przynosić surowce wtórne do rozstawionego na Błoniach miasteczka recyklingowego. Zbierane były także odpadki trudne w utylizacji: baterie i zużyty sprzęt elektroniczny. W zamian, organizatorzy mieli dla zainteresowanych sadzonki i upominki. Główną atrakcją w tym roku była wybudowana z 80 tys. butelek i szklanych „cegieł” replika Bramy Floriańskiej ze specjalnie zaprojektowaną iluminacją. Konstrukcja liczyła 15 m wysokości, 6 m szerokości i 16 m długości.
***
Przeprowadzone 20.5.2007 referendum w sprawie przebiegu obwodnicy Augustowa jest nieważne. Chociaż większość tych, którzy poszli głosować było za wariantem przez dolinę Rospudy, frekwencja nie przekroczyła 30%. Greenpeace oskarża władze o zmarnowanie 2,5 mln złotych na organizację głosowania. Podkreśla przy tym, że i tak nie miałoby ono mocy prawnej. Żąda przeznaczenia takiej samej kwoty na poprawę bezpieczeństwa na ulicach Augustowa, rozpoczęcia prac nad alternatywną trasą obwodnicy oraz upublicznienia wyników analiz przebiegu drogi.
Wydawnictwo „Zielone Brygady” - dobre z natury. Niektóre prawa zastrzeżone.