PIĄTY RAMOWY PROGRAM UE

Piąty program ramowy dla badań, rozwoju technologicznego i przedsięwzięć demonstracyjnych (Fifth Framework Programme – VFP) Unii Europejskiej obejmuje okres 1999-2002 i ma służyć zwiększaniu ekonomicznej konkurencyjności Europy i zaspokajaniu potrzeb jej obywateli. Na pierwszy rzut oka niewiele ma to wspólnego z ochroną środowiska. A jednak… Mało tego, program ten oznacza duże pieniądze dla wszystkich, którzy mają dobre pomysły na poprawę stanu środowiska Europy.

STRUKTURA PROGRAMU

Piąty program ramowy składa się z siedmiu Programów (Programy Szczegółowe i Tematyczne) z których cztery to Programy tematyczne, a trzy – Programy horyzontalne.

Programy tematyczne:
• Poprawa jakości życia i gospodarowanie żywymi zasobami
• Tworzenie przyjaznego społeczeństwa informacyjnego
• Promocja konkurencyjnego i zrównoważonego wzrostu
• Energia, środowisko i zrównoważony rozwój

Programy horyzontalne to:
• Utwierdzanie międzynarodowego znaczenia wspólnotowych badań naukowych
• Promocja innowacji oraz udziału małych i średnich przedsiębiorstw (SME)
• Zwiększenie ludzkiego potencjału badawczego i podstaw wiedzy socjo-ekonomicznej
• Akcja bezpośrednia: Wspólne Centrum Badawcze
Programy zawierają zadania kluczowe, działania na rzecz badań i przedsięwzięć służących rozwojowi technologicznemu oraz zadanie wspierania infrastruktury naukowej.
Oczywiście dla ekologów największe znaczenie ma czwarty program tematyczny „Energia, środowisko i zrównoważony rozwój”

„ENERGIA, ŚRODOWISKO I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ”

Program podzielony jest na dwa podprogramy:
• Środowisko i zrównoważony rozwój
• Energia

	Środowisko i zrównoważony rozwój Energia
Zadania kluczowe	Zrównoważone zarządzenie i jakość wody Globalne zmiany klimatyczne, klimat i różnorodność biologiczna Zrównoważone ekosystemy morskie Miasto jutra i kulturalne dziedzictwo	Czystsze systemy energetyczne i odnawialne źródła energii Gospodarka i efektywne wykorzystanie energii dla konkurencyjnej Europy
Badania naukowe i działania służące rozwojowi technologicznemu	zwalczanie głównych niebezpieczeństw naturalnych i technologicznych rozwój technologii obserwacji ziemi z kosmosu społeczno-ekonomiczne aspekty zmian środowiskowych w perspektywie zrównoważonego rozwoju (wpływ na społeczeństwo, gospodarkę i zatrudnienie)	społeczno-ekonomiczne aspekty produkcji energii w perspektywie zrównoważonego rozwoju (wpływ na społeczeństwo, gospodarkę i zatrudnienie)
Wsparcie infrastruktury badawczej	instytucje zajmujące się globalnymi zmianami, klimatem i różnorodnością biologiczną instytuty badań morskich instytuty zajmujące się badaniami zagrożeń naturalnych i technologicznych	(nie przewidziano)

Program służy głównie promocji małych i średnich przedsiębiorstw, a co za tym idzie, podnoszeniu poziomu gospodarki europejskiej, ale w konkursach na dofinansowanie projektów mogą wziąć udział wszystkie osoby fizyczne, mające dobry pomysł w ramach zagadnień objętych w programie. Dofinansowywane będą zarówno badania naukowe, projekty demonstracyjne jak i projekty łączone, a także sieci międzynarodowej współpracy tematycznej.

UCZESTNICY

Piąty Program Ramowy i jego finansowe wsparcie otwarte jest dla osób indywidualnych, firm, uniwersytetów, instytutów badawczych itd. z krajów członkowskich UE i wszystkich krajów stowarzyszonych z Programem. Polska jest jednym z krajów stowarzyszonych z Programem, co oznacza, że polskie instytucje, organizacje i przedsiębiorstwa mogą otrzymać dofinansowanie ze strony Komisji Europejskiej, od kiedy weszła w życie Decyzja Rady Stowarzyszenia UE – Polska, tj. 22.10.99.

Zakłada się, że propozycje powinny obejmować przynajmniej dwie niezależne instytucje, pochodzące z dwóch różnych krajów UE lub jedną z UE, a druga z kraju stowarzyszonego. Uczestnicy podlegają rozmaitym kategoriom prawnym, zależnie od rodzaju proponowanego działania.

W Polsce utworzono 24 regionalne i branżowe punkty kontaktowe w całym kraju, a ich koordynatorem został Krajowy Punkt Kontaktowy przy Instytucie Podstawowych Problemów Technicznych PAN. Promocją programu zajmuje się Komitet Badań Naukowych.

SKŁADANIE WNIOSKÓW

Ogłoszenie konkursu (call for proposals), opublikowane w magazynie Official Journal, otwiera pierwszą fazę Programu Roboczego Programu Szczegółowego z określonym rodzajem planowanych działań. Konkurs może dotyczyć całego programu, jednego z działań kluczowych oraz jednego lub kilku zagadnień badawczych (np. obszary badań, tematy, sektory czy wytyczne).

Uczestnicy muszą wypełnić odpowiedni Formularz Składania Wniosku (Proposal Submission Form) odpowiadający rodzajowi planowanych działań, najepiej przy użyciu narzędzia elektronicznego, dostarczonego przez Komisję Europejską – ProTool.

Wniosek należy złożyć przy użyciu poczty elektronicznej, poczty konwencjonalnej lub przywieźć przed upływem terminu składania wniosków.

Ocena wniosków oparta będzie na zasadzie równych szans, a prace komisji wspierane będą przez grono niezależnych ekspertów – specjalistów z wielu dziedzin. Poszczególne wnioski oceniane są w skali 1-5, przy czym największe szanse na wsparcie mają projekty ocenione na 4 lub 5. Oceniana będzie jakość proponowanych ulepszeń, związek z polityką UE w danej dziedzinie oraz zarządzanie projektem i zdolność do jego przeprowadzenia.

FINANSOWANIE

Całkowity budżet Piątego Programu Ramowego wynosi 13 700 mld euro, z czego 2125 mln przeznaczonych jest na program Energia, środowisko i zrównoważony rozwój (na r. 2000 – 220,2 mln)

UE wesprze finansowo (od 30 nawet do 100% kosztów projektu) następujące działania RTD – służące badaniom i rozwojowi technologicznemu – przeprowadzane w ramach Piątego Programu Ramowego:

  ►Zadania z podziałem kosztów pomiędzy uczestników
• Projekty badań i rozwoju technologicznego (R&D)
• Projekty demonstracyjne
• Połączone projekty demonstracyjne i R&D
• Wspieranie dostępu do infrastruktur badawczych
• Programy naukowe we współpracy z małymi i średnimi przedsiębiorstwami (SME)
• Dofinansowanie faz wstępnych projektów przeprowadzanych przez SME
• Stypendia szkoleniowe
• Sieci współpracy badań naukowych i współpraca tematyczna
• Wielostronne programy współpracy międzynarodowej
• Środki służące wprowadzeniu Szczegółowego Programu

Adresy kontaktowe
Wszystkie niezbędne informacje dotyczące Piątego Programu Ramowego można znaleźć pod adresem internetowym:

European Commision Baza CORDIS: http://www.cordis.lu/home.html Baza EUROPA: http://europa.eu.int/comm/dg12/f5.html mail; eesd@dg12.cec.be

zaś informacje bezpośrednio dotyczące Programu Energy, Environment and Sustainable Development

http://www.cordis.lu/fp5/home/html mail: pierre.mathy@dg12.cec.be

Polskie źródła informacji:

Komitet Badań Naukowych: http://www.kbn.gov.pl

Koordynator polski:

dr Tadeusz Lis Krajowy Punkt Kontaktowy IPPT PAN tel: 0-22/826 12 81 wew. 129 fax: 0-22/826 25 22 mail: tlis@ippt.gov.pl

Departament Współpracy z Zagranicą i Integracji Europejskiej Wydział Integracji Europejskiej Wspólna 1/3, 00-529 Warszawa tel; 0-22/628 85 86 fax: 0-22/629 3534 mail: brokosz@kbn.gov.pl

DLACZEGO O TYM PISZĘ

A no dlatego, żeby pokazać, że w machinie zwanej UE przeznacza się, mimo wszystko, dużo pieniędzy na środowisko i można to doskonale wykorzystać. Oczywiście, otrzymanie dotacji z Brukseli to nie to przysłowiowa bułka z masłem i trzeba sobie zasłużyć na dofinansowanie przygotowując staranny projekt, który mieści się w ramach założeń programu.

Piąty Program Ramowy, oprócz kilku innych programów europejskich, jest też dowodem na to, że w świecie zachodnim już od pewnego czasu dość intensywnie promuje się przyjazne środowisku rozwiązania (zwłaszcza w dziedzinie odnawialnych źródeł energii), a obecna polityka ekonomiczna Unii w tej dziedzinie zmierza do tego, żeby działania na rzecz środowiska stały się też dobrym biznesem. Osobiście uważam, że należy wykorzystywać proekologiczną koniunkturę w jak największym stopniu.