KONCEPCJA PROGRAMU
PODSTAWOWEJ SZKOŁY WALDORFSKIEJ W KRAKOWIE

Szkoła Waldorfska w Krakowie będzie trzecią w Polsce szkołą stosującą pedagogikę Rudolfa Steinera. Wykorzysta ona 90-letnie doświadczenia istniejących na całym świecie szkół tego typu, nawiąże współpracę z partnerskimi szkołami waldorfskimi w Polsce i w Europie.

Prowadzona będzie przez nauczycieli z wykształceniem wyższym pedagogicznym, którzy ukończyli Podyplomowe Studia Edukacji Niezależnej na Uniwersytecie Warszawskim.

Pierwsza szkoła tego typu, utworzona zgodnie ze wskazaniami R. Steinera, powstała w 1919 r. w Niemczech (Stuttgart). W 1923 r. otworzono szkołę w Holandii, w 1925 r. w Anglii, w 1926 r. w Szwajcarii, Norwegii, Portugalii i na Węgrzech. Rozwój tych szkół zahamował hitleryzm; zostały zamknięte nie tylko szkoły w Niemczech, ale także w kolejno okupowanych przez Niemców krajach Po wojnie szkoły steinerowskie stały się ruchem międzynarodowym. Obecnie w Europie istnieje ok. 500 takich szkół, a ich ilość na wszystkich kontynentach sięga 800 i stale wzrasta.

Każda szkoła waldorfska jest szkołą ogólnie dostępną, obejmującą nauczanie od przedszkola do klasy 12. Dążeniem szkół steinerowskich jest objęcie nauczaniem dzieci z najróżniejszych grup, niezależnie od pochodzenia, środowiska, stanu zamożności rodziców, narodowości czy wyznawanej religii. Dlatego ważne jest zapoznanie dzieci z najbliższym otoczeniem, światem przyrody i ze światem kultury. W tym celu w ramach nauczania wielu różnych przedmiotów opowiada się dzieciom i dużo. Na lekcjach historii i przyrody np. konfrontuje się je z bogactwem i rozmaitością różnych kultur oraz grup narodowościowych we własnym społeczeństwie. Szkoła opiera się na chrześcijańskich podstawach, ale jest otwarta na wszystkie światopoglądy i kieruje się dziedzictwem kultury europejskiej. Charakterystyczne dla tej pedagogiki jest zharmonizowanie na wszystkich poziomach nauczania zajęć intelektualnych i manualnych tak, że możliwy jest wszechstronny rozwój młodego człowieka.

Celem szkoły jest pomóc dziecku w jego rozwoju, w procesie dochodzenia do poznania samego siebie, w drodze prowadzącej do odkrycia celu własnego życia i do wykształcenia samodzielnego sądu o świecie.

Osiąga się to poprzez:

• pomoc w utrzymywaniu jednolitej linii rozwojowej u dzieci od wczesnego dzieciństwa (4 lata) do dorosłości (18 – 19 lat);
• stymulowanie możliwości wszechstronnego rozwoju, a więc rozwijanie woli (dzięki kształceniu umiejętności manualnych i ruchowych), rozwijanie życia uczuciowego (dzięki ukierunkowaniu na życie społeczne, nasycaniu całego materiału nauczania sztuką i czynnemu uprawianiu różnych dziedzin ekspresji artystycznej) oraz rozwijanie myślenia (sprawności intelektualnej);
• praktyczne zapoznanie dzieci z otaczającym światem, ze światem przyrody: kosmosem, globem ziemskim (rozwijanie świadomości ekologicznej), człowiekiem i społeczeństwem;
• stymulowanie uzdolnień drzemiących w dzieciach, żeby jako dorośli mogli pracować, dysponując pełną inicjatywą, bogatą wyobraźnią i samodzielnym sądem;
• rozwijanie w dzieciach uczuć wdzięczności, czci i miłości wobec innych ludzi i wszystkich istot żywych;
• uczenie takich form współżycia w grupie społecznej, które są wyrazem akceptacji równości ludzi i są wolne od piętna sądów wartościujących i hierarchizujących;
• takie posługiwanie się materiałem nauczania, by służył jako środek w drodze do celu, którym jest czuwanie nad dorastaniem dzieci do świadomości własnego człowieczeństwa; do zrozumienia, że własny rozwój jest możliwy wyłącznie dzięki związkowi z innymi ludźmi;
• takie kształtowanie przebywania dzieci w szkole, aby odczuwały ten czas jako radosny i spędzały go na pracy pełnej zaangażowania i entuzjazmu.

Program waldorfski ułożony jest nie z punktu widzenia ilości różnych treści, które ma opanować uczeń, ale z punktu widzenia potrzeb rozwojowych dziecka, którym stara się wyjść naprzeciw. Priorytetem nie jest wyłącznie przekazywanie wiedzy. Wiedza i treści nauczania nie są celem samym w sobie, ale są traktowane jako środki wiodące do celu, którym w pedagogice waldorfskiej jest wspieranie młodego człowieka w jego własnym rozwoju. Związana z wiedzą aktywność kognitywna stanowi obok sfery aktywności uczuć i sfery wolicjonalnej jedną z trzech głównych form przejawu naszego życia wewnętrznego i dlatego nie może być traktowana jako aktywność uprzywilejowana, ale jako równouprawniona. Podstawową kwestią są odpowiednie wzajemne proporcje i relacje. Nie chodzi więc o “odsuwanie” wiedzy jako takiej, ale o ustawienie jej w takiej relacji i proporcji do innych obszarów życia wewnętrznego, aby stawała się czynnikiem harmonijnego, a nie tylko cząstkowego rozwoju duszy młodego człowieka.