Przykłady z Polski
PRZYKŁADY Z POLSKI
Sąsiedzki rynek pracy w Zelgnie
W Zelgnie w województwie kujawsko-pomorskim był urząd naczelnika gromady, urząd stanu cywilnego i poczta. Po wprowadzeniu nowej jednostki terytorialnej – gminy, została tylko poczta. Obecnie we wsi mieszka niewiele ponad trzysta osób – dobrych, zamożnych gospodarzy. Wokół znajdują się ubogie popegeerowskie wsie (w jednej z nich w wyniku strajków PGR utrzymano).
Inicjatywa została stworzona przez Iwonę Drożyńską, dyrektorkę Szkoły Podstawowej. Zaczęło się, gdy pełniła jeszcze funkcję przewodniczącej Rady Sołeckiej. Tematem ciągłych dyskusji w Radzie byli bezrobotni, spędzający przed sklepem całe dnie i pijący na kredyt. Iwona Drożyńska została dyrektorką szkoły i chciała pomóc rodzicom swoich uczniów. Wielu z nich było bezrobotnych i nawet na jedzenie nie mieli pieniędzy, co stało się przyczyną wielu trudności w życiu szkoły. Do Zelgna dotarły informacje o konkursach Banku Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych i Fundacji Wspierania Wsi „Chronimy nasze dziedzictwo kulturowe” i „Nasz sposób na biedę na wsi”. Poparty przez zarejestrowany w gminie komitet (Społeczny Komitet Współpracy Sąsiedzkiej przy Szkole Podstawowej w Zelgnie) składający się z przedstawicieli szkoły, gminy, koła gospodyń wiejskich, ochotniczej straży pożarnej pomysł Iwony Drożyńskiej dostał 10 000 PLN w konkursie „Nasz sposób na biedę na wsi”. Pozwoliło to wykupić m.in. ubezpieczenie zbiorowe przyszłych pracowników, wydrukowanie ofert i rozesłanie do okolicznych gospodarzy.
Idea jest według autorki bardzo prosta i polega na tym, że środowisko sąsiedzkie, które najlepiej zna potrzeby swoich członków i umie je zaspokoić zajmuje się udzielaniem wzajemnej pomocy a szkoła odgrywa rolę centrali kontaktowej. Z niej dzwoni się do pracodawców i bezrobotnych (w nagłych przypadkach szkolny palacz objeżdża zainteresowanych). Do szkoły przychodzą bezrobotni chcący się zarejestrować (ostatnio było to 28 osób o różnych umiejętnościach) jak i gospodarze, potrzebujący dodatkowych pracowników. Mogą więc wynająć doskonałe kucharki jak i osoby do wszelakiej pomocy w gospodarstwie, przy budowie, do opieki nad dziećmi, chorymi i starszymi.
W ciągu roku działalności SPR znalazło pracę dla 50 osób z ponad 100 bezrobotnych z Zelgna i okolic.
Praktycznie SPR to zeszyt w kratkę: mniejsza lista rolników i przedsiębiorców z całej gminy, którzy oferują pracę + nazwiska bezrobotnych bez prawa do zasiłku, którzy aktualnie szukają pracy (płeć, wiek i wykształcenie). Ci, którym oferowano zajęcie lecz z tego nie skorzystali, dostaną nową ofertę pracy w ostatniej kolejności.
Ceny prac w SPR są konkurencyjne a pracownicy sprawdzeni i zaufani. SPR ręczy za to, że nie ma wśród nich złodziei czy bumelantów. Według gospodarzy z Kujaw, zatrudniani na czarno sezonowi robotnicy (często zza granicy) kosztują średnio 20% drożej.
Nie jest to jednak biuro pośrednictwa pracy lecz samopomoc sąsiedzka opierająca się na wymianie bezgotówkowej. Jako wynagrodzenie służy bowiem talon (kartka w kratkę z wypisaną zarobioną kwotą i pieczątką Komitetu), za który w dwóch miejscowych sklepach można kupić wszystko z wyjątkiem alkoholu i papierosów. Pracownik może również otrzymać wyżywienie w trakcie trwania pracy. Pracodawca przekazuje do SPR wynagrodzenie + 10% w formie dobrowolnego datku na dalszy rozwój pomocy sąsiedzkiej.
Sąsiedzki rynek pracy wykupuje talony ze sklepów, udziela też formy kredytu: np. jeśli rolnik nie ma czym zapłacić za potrzebną mu pomoc, SRP może uregulować należność, którą gospodarz odda po sprzedaży zbiorów. SRP kontroluje warunki pracy. Zebrane oszczędności pozwalają na opłacenia ubezpieczenia w PZU od nieszczęśliwych wypadków, odnowienie płotu w centrum wsi (wynajęcie pracowników, zakup farb i pędzli), zasianie trawnika. Planowano też wybrukowanie boiska szkolnego oraz wielki festyn dla bezrobotnych.
SRP ufundowało dla bezrobotnych obiady w stołówce, otrzymując w zamian pomoc w drobnych pracach remontowych w szkole. Inna inicjatywa samopomocowa to „Słodka życzliwość” – panie z koła gospodyń wiejskich przygotowują ciasta na ważne uroczystości (komunia, stypa) w ubogich rodzinach. Zorganizowano zbiórki: odzieży, mebli, niepotrzebnego sprzętu AGD. Każdy, kto chciał, mógł przyjść do szkoły i zabrać wyprane i wyprasowane ubrania. Zapewniono przy tym dyskrecję i takt. Podobnie do SRP można zgłosić również potrzeby sąsiada, bowiem gdy potrzebna jest pomoc, SPR może ją zorganizować niezależnie od stanu majątkowego potrzebujących, budząc sąsiedzką wrażliwość na innych.
Komentatorzy zauważyli, że dzięki „skomplikowanemu” systemowi obiegu wynagrodzenia za pośrednictwem SPR, pracownicy nie mogą kupić wódki i się upijać. Jednak najistotniejsze jest to, że system pozwala zachować pieniądz w miejscowym obiegu, pozwala pracodawcom tworzyć miejsca pracy bez zaciągania oprocentowanych pożyczek z banku (zresztą który bank da pożyczkę drobnemu rolnikowi? – chyba, że pod zastaw hipoteczny) i bez wypełniania podań. Opłata za pośrednictwo nie idzie do banku lecz pozostaje w społeczności i ją wzbogaca w postaci inwestycji użytecznych dla wspólnoty. Również bezrobotnym sąsiadom SPR daje prace i środki do życia bez konieczności zaciągania oprocentowanych kredytów, jak i bez dawania jałmużny. W tej sytuacji picie alkoholu powoli może przestać być problemem społecznym.
Spotkania otwartych wrót
Są to spotkania konsumentów z rolnikami ekologicznymi, podczas których następuje prezentacja, degustacja i sprzedaż ekologicznych artykułów spożywczych, takich jak owoce, warzywa, przetwory, nabiał, wędliny, makarony, wypieki, itd. Można nawiązać kontakty z ekoproducentami, uzyskać porady, obejrzeć pokaz jazdy konnej, zwiedzić gospodarstwo, spróbować sił w pracach gospodarskich. W ciągu paru lat w kilku gospodarstwach ekologicznych odbyło się już kilkanaście takich kiermaszy. Inicjatorką spotkań jest pani Ula Cackowska-Wyrwicka, przewodnicząca zarządu Wschodniomazowieckiego Oddziału Stowarzyszenia Ekoland, które jest ich organizatorem.
Spotkania Otwartych Wrót często odbywają się we wsi Ciopan (gm. Stanisławów), gdzie ich organizacją zajmują się państwo Danuta i Czesław Jagodzińscy, prowadzący gospodarstwo agroturystyczne, jak i w Sękocinie. Kilkugodzinne otwarte sobotnie spotkania przyciągają głównie lokalnych producentów i konsumentów. Zapowiedzi publikowane są w gazetach lokalnych, rozpowszechniane w „środowisku proekologicznym” oraz rozsyłane do ośrodków doradztwa rolniczego i do Urzędu Marszałkowskiego.
Imprezy te służą przede wszystkim promocji produktów zdrowych i wytwarzanych metodami przyjaznymi dla środowiska. Ułatwiają one kontakt producenta z odbiorcą a także wymianę doświadczeń między rolnikami.
Kontakt:
Ekologiczne gospodarstwo rolne
Danuta i Czesław Jagodzińscy
Ciopan 5
05-305 Pustelnik Miński
(025) 756 12 16
ciopan@poczta.onet.pl
Krystyna Wadzyńska
Al. Krakowska 37
Sękocin
(022) 72 02 508
(025) 623 13 05
0-606 66 13 87
Program rozwoju lokalnego „Sami Sobie”
Mikroregion „Dolina Strugu” obejmuje 4 gminy (Błażowa, Chmielnik, Hyżne, Tyczyn) k. Rzeszowa w województwie podkarpackim. Na ich terenie, czyli 300 km2, żyje 40 tysięcy ludzi w 8 tysiącach gospodarstw rolnych, każde o powierzchni ok. 3,5 ha.
„Sami Sobie” jest kompleksowym programem zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich realizowanym w celu zatrzymania zapaści ekonomicznej wsi polskiej poprzez upowszechnianie doświadczeń i ew. wdrażanie w innych regionach programu rozwoju opartego na współpracy z Forum Synergies i założeniach rolnictwa społecznie zrównoważonego.
Misją tej inicjatywy jest stworzenie możliwości godnego życia na obszarach wiejskich oraz uwrażliwienie społeczności lokalnych na ekologię i ochronę środowiska.
Swoją misję rolnicy realizują poprzez:
Rozwój tradycyjnego i ekologicznego rolnictwa
Małe, nieskażone chemicznie gospodarstwa rodzinne są szansą produkcji zdrowej żywności o wysokiej jakości. Są wolne od dzisiejszych zagrożeń występujących przy intensywnej produkcji. Zachowują żywotne zasoby naturalne, tj. glebę, wodę, powietrze. Umożliwiają utrzymanie zróżnicowanego strukturalnie krajobrazu zasobnego w gatunki i biotopy. Służą też ochronie i rozwojowi obszarów wiejskich.
Rozwój handlu lokalnego
Dolina Strugu słynie w całej Polsce, a nawet w Europie z dystrybucji średniozmineralizowanej wody. Spółka „Chmielnik Zdrój”, która dziś dociera z wodą „Alfred” do około pół miliona odbiorców w Rzeszowie i okolicy oraz w Krakowie, daje zatrudnienie 370 osobom z gmin Doliny Strugu. Jej udziałowcami są Gmina Chmielnik (w 28%), Okręgowa Spółdzielnia Telefoniczna (w 6%) i Stowarzyszenie „Trzeźwa Gmina” (w 66%). „Chmielnik Zdrój” dociera bezpośrednio do klienta nie tylko z transportem wody, ale także z lokalnymi sokami owocowymi, chlebem, ziemniakami, warzywami i miodem. Odbiorca otrzymuje towar pewnego pochodzenia, a spółka i okoliczni rolnicy mają stały zbyt dla swoich produktów.
Produkty, zamawiane telefonicznie, rozwożone są 60 samochodami, a z dostaw korzysta już 70 tys. rodzin z Rzeszowa i okolicy. W planach tej ambitnej społeczności jest objęcie dostawami także innych przetworów pochodzących z lokalnej produkcji.
Społeczność lokalna tego terenu, dzięki swemu zaangażowaniu, pomysłowości i skierowaniu się na rozwój endogeniczny (lokalny) doprowadziła nie tylko do zachowania pięknego krajobrazu i bogactwa naturalnego regionu. Powstały także nowe szanse na rozwój pozarolniczej działalności gospodarczej i powstanie nowych miejsc pracy, co zaowocowało zmianom tendencji migracyjnych.
Umocniła się także pozycja szkolnictwa regionalnego, opieka i pomoc dla ludzi starszych i niepełnosprawnych.
Pierwszą inicjatywą, która zapoczątkowała tak wartki rozwój regionu, było założenie spółdzielni telefonicznej na początku lat 90. Wcześniej na obszarze tym znajdowało się zaledwie sto telefonów ze starą centralą czynną do godziny 15. Po założeniu spółdzielni powstało ponad 8 tys. stacji telefonicznych z bezpłatnymi rozmowami miejscowymi.
Natomiast woda „Alfred”, która początkowo była pomyślana jako element taniej promocji regionu, swoistej, nietypowej reklamy, dziś stała się głównym elementem sukcesu gospodarczego Chmielnika. System sprzedaży bezpośredniej, zastosowany przy jej dystrybucji, był strzałem w dziesiątkę. W społeczeństwie doby globalizacji – zauważa prezes spółki – traci się kontakt z sąsiadami, stosunki międzyludzkie stają się anonimowe. A tu – znajomy dostawca dostarcza do mieszkania raz w tygodniu kontener zdrowej wody, tradycyjny wiejski chleb bez polepszaczy, nieskażone warzywa, spod znanego adresu, od dobrze kojarzącej się firmy, która w dodatku wspiera działania społeczne, daje jakimś konkretnym ludziom pracę. Klienci mają swój udział w niezwykłym wspólnym przedsięwzięciu, tworzą się nowe więzi. I o to chodzi.
Chmielnik, jako pierwszy w Polsce, ogłosił się gminą wolną od GMO. Jego wójt a obecnie senator Kazimierz Jaworski zainicjował podobną uchwałę w przypadku całego Podkarpacia.
Kontakt:
Dolina Strugu
Chmielnik Zdrój S.A.
ul. Myśliwska 16
36-030 Błażowa
(017) 230 10 99
(017) 230 11 71
strug@intertele.pl
www.dolinastrugu.pl
Kazimierz Jaworski
(017) 22 96 143
kazimierz.jaworski@polskichleb.pl
Wojciech Magnowski
(017) 852 90 11
0-501 146 639
alfred@intertele.pl
adalberto70@poczta.onet.pl
www.alfred.itl.pl
Koszyk lipnicki – ekologiczne produkty
Niegdyś kupcy przejeżdżający przez Lipnicę Traktem Polsko-Węgierskim szczególnie zabiegali o produkty i wyroby wystawione na sprzedaż na lipnickim rynku. Słynęły one z dobrej jakości. Powrót do wielowiekowej tradycji gwarantuje najlepszą jakość Tak więc i dziś oferuje się tam smaczne, zdrowe, wytworzone tradycyjnymi metodami z pól i gospodarstw w ekologicznie czystym regionie Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego (Parki Krajobrazowe Pogórza z siedzibą w Tarnowie).
Koszyk to oferta dla osób dbających o zdrowy tryb odżywiania, preferujących produkty wytwarzane tradycyjnymi metodami wedle lokalnej receptury. Zdrową żywność charakteryzuje system produkcji rolnej opartej na wykorzystaniu naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie, zamiast nawozów sztucznych stosuje się nawozy organiczne i naturalne nawozy mineralne. Poprzez zaopatrywanie się w produkty ekologiczne dostarcza się swojemu organizmowi zdrowych substancji nie zakłócających pracy organizmu i nie stanowiących zagrożenia chorobami. Kupując towar ekologiczny wpływa się jednocześnie na rozwój środowiska. Podgórskie Stowarzyszenie Kulturalno-Społeczne mając doświadczenie we współpracy z rolnikami i autorytet w regionie, podjęło wraz z kilkoma partnerami działania zmierzające do organizacji promocji i sprzedaży produktów rolnych pod marką „Koszyk Lipnicki”.
Kontakt:
(014) 68 52 108
koszyklipnicki@interia.pl
www.koszyklipnicki.prv.pl
System paczek z żywnością ekologiczną
Rejon Stryszowa k. Wadowic (ok. 40 km od Krakowa). Płody odbierane są przez przedstawiciela grupy dla konsumentów z Krakowa
Kontakt:
Małopolska Grupa Ekoproducentów „Urodzaj”
Helena Master
Łękawica 38
34-124 Klecza Dolna
(033) 8797 914
Symbio Polska
Symbio Polska jest firmą organizującą produkcję, przetwórstwo, sprzedaż i dystrybucję ekologicznych owoców, warzyw, ziół i zbóż.
Dystrybucja odbywa się m.in. poprzez system paczek z żywnością ekologiczną na zasadzie cotygodniowych dostaw produktów ekologicznych do domu klienta. Wszystkie te produkty posiadają certyfikat żywności ekologicznej. Asortyment produktów jest zmienny, ale zawsze znajdą się w nim owoce i warzywa, nabiał, przetwory zbożowe i pieczywo.
Klient każdorazowo jest powiadamiany przez sklep o składzie paczki dostarczonej w danym tygodniu. Dostawa paczek odbywa się w piątki. Klient może zamówić abonament na paczki określając częstotliwość dostaw.
Wartość paczki jest niezmienna i pozostaje w wysokości 55 zł brutto. Waga paczki około 10 kg.
Paczki zamawia się przez Internet bądź telefonicznie. Ekoprodukty Symbio można też nabywać w sklepach ekologicznych.
Kontakt:
Symbio Polska
ul. Okopowa 20/23a
20-020 Lublin
(081) 532 0436, 0-604 16 48 27
sklep@symbio.pl
www.symbio.pl
www.symbio-organic.com
Kurpiowski model bioróżnorodności rolniczej jako element ochrony zasobów genowych zwierząt gospodarskich i lokalnych odmian roślin in situ, wspomagający rozwój lokalnych społeczności
Projekt ten polega na wzbogaceniu bioróżnorodności rolniczej regionu Kurpiów poprzez reintrodukcję i
�odtworzenie rodzimych ras zwierząt i lokalnych odmian roślin w gospodarstwach ekologicznych: kury zielononóżki i żółtonóżki kuropatwianej, krowy polskiej czerwonej, konika polskiego, konika huculskiego, owcy olkuskiej, gęsi biłgorajskiej i pomorskiej, świni złotnickiej białej oraz świni puławskiej. Ciekawym rozwiązaniem jest to, że rolnicy dostawali zwierzęta za darmo, pod warunkiem przekazania pierwszych narodzonych samic do innego gospodarstwa, na zasadzie „łańcuszka”.
W tym celu stworzona została odpowiednia „infrastruktura” warunkująca powodzenie przeprowadzanej reintrodukcji, rozpoznano także teren pod kątem przeprowadzenia wiosennych zadrzewień śródpolnych, a także wytypowano gospodarstwa do budowy oczek wodnych.
Dodatkowo program przewidywał uruchomienie lokalnego przetwórstwa i rozwoju produktu markowego związanego z działaniem na rzecz ochrony zasobów genetycznych. W związku z tym przeprowadzono analizę rynku pod kątem zapotrzebowania na produkt.
Projekt realizuje wszystkie założenia rozwoju opartego na koncepcji zrównoważenia, poprzez połączenie efektów ekologicznych z zyskami ekonomicznymi i korzyściami społecznymi.
SIE wydaje czasopismo „Biuletyn niecodzienny spraw ekologicznych. Zrównoważony rozwój, różnorodność biologiczna, świadomy konsument”
Kontakt:
Społeczny Instytut Ekologiczny
ul. Raszyńska 32/44
02-026 Warszawa
(022) 668 97 92
(022) 668 67 08
indian@bore.most.org.pl
www.rolbio.org.pl
Zielony Produkt Lokalny – model zrównoważonego rozwoju dla przyrodniczo cennych obszarów wiejskich Doliny Baryczy
Obszar doliny Baryczy położony jest na styku 3 województw (dolnośląskiego, wielkopolskiego i lubuskiego). Jest to teren słabo rozwinięty gospodarczo, o dużym bezrobociu strukturalnym, którego szansą mogą stać się rozwój turystyki, spożywczego i rzemieślniczego produktu lokalnego i rolnictwa zgodnego z ochroną przyrody. Rejon rzeki Barycz (prawobrzeżny dopływ Odry) charakteryzuje się bogactwem mozaiki pól, lasów, podmokłych łąk i największym w tej części Europy kompleksem stawów rybnych.
Przedsięwzięcie „Zielony Produkt Lokalny” polega na stworzeniu lokalnego partnerstwa na rzecz rozwoju marki zawierającej kryteria środowiskowe, wraz z odpowiednim systemem kontroli i zarządzania marką, a także programem wsparcia producentów i dystrybucji ich produktów.
Mapa rozwiązań systemowych projektu „Zielony Produkt Lokalny”
Równoległy projekt wspierający lokalność to comiesięczne ekojarmarki z produktami lokalnymi (www.ekojarmark.pl).
Kontakt:
Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju
ul. Białoskórnicza 26
50-134 Wrocław
(071) 344 59 48, 343 08 49, 343 60 35
biuro@eko.wroc.pl
eko.org.pl
W Zelgnie w województwie kujawsko-pomorskim był urząd naczelnika gromady, urząd stanu cywilnego i poczta. Po wprowadzeniu nowej jednostki terytorialnej – gminy, została tylko poczta. Obecnie we wsi mieszka niewiele ponad trzysta osób – dobrych, zamożnych gospodarzy. Wokół znajdują się ubogie popegeerowskie wsie (w jednej z nich w wyniku strajków PGR utrzymano).
Inicjatywa została stworzona przez Iwonę Drożyńską, dyrektorkę Szkoły Podstawowej. Zaczęło się, gdy pełniła jeszcze funkcję przewodniczącej Rady Sołeckiej. Tematem ciągłych dyskusji w Radzie byli bezrobotni, spędzający przed sklepem całe dnie i pijący na kredyt. Iwona Drożyńska została dyrektorką szkoły i chciała pomóc rodzicom swoich uczniów. Wielu z nich było bezrobotnych i nawet na jedzenie nie mieli pieniędzy, co stało się przyczyną wielu trudności w życiu szkoły. Do Zelgna dotarły informacje o konkursach Banku Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych i Fundacji Wspierania Wsi „Chronimy nasze dziedzictwo kulturowe” i „Nasz sposób na biedę na wsi”. Poparty przez zarejestrowany w gminie komitet (Społeczny Komitet Współpracy Sąsiedzkiej przy Szkole Podstawowej w Zelgnie) składający się z przedstawicieli szkoły, gminy, koła gospodyń wiejskich, ochotniczej straży pożarnej pomysł Iwony Drożyńskiej dostał 10 000 PLN w konkursie „Nasz sposób na biedę na wsi”. Pozwoliło to wykupić m.in. ubezpieczenie zbiorowe przyszłych pracowników, wydrukowanie ofert i rozesłanie do okolicznych gospodarzy.
Idea jest według autorki bardzo prosta i polega na tym, że środowisko sąsiedzkie, które najlepiej zna potrzeby swoich członków i umie je zaspokoić zajmuje się udzielaniem wzajemnej pomocy a szkoła odgrywa rolę centrali kontaktowej. Z niej dzwoni się do pracodawców i bezrobotnych (w nagłych przypadkach szkolny palacz objeżdża zainteresowanych). Do szkoły przychodzą bezrobotni chcący się zarejestrować (ostatnio było to 28 osób o różnych umiejętnościach) jak i gospodarze, potrzebujący dodatkowych pracowników. Mogą więc wynająć doskonałe kucharki jak i osoby do wszelakiej pomocy w gospodarstwie, przy budowie, do opieki nad dziećmi, chorymi i starszymi.
W ciągu roku działalności SPR znalazło pracę dla 50 osób z ponad 100 bezrobotnych z Zelgna i okolic.
Praktycznie SPR to zeszyt w kratkę: mniejsza lista rolników i przedsiębiorców z całej gminy, którzy oferują pracę + nazwiska bezrobotnych bez prawa do zasiłku, którzy aktualnie szukają pracy (płeć, wiek i wykształcenie). Ci, którym oferowano zajęcie lecz z tego nie skorzystali, dostaną nową ofertę pracy w ostatniej kolejności.
Ceny prac w SPR są konkurencyjne a pracownicy sprawdzeni i zaufani. SPR ręczy za to, że nie ma wśród nich złodziei czy bumelantów. Według gospodarzy z Kujaw, zatrudniani na czarno sezonowi robotnicy (często zza granicy) kosztują średnio 20% drożej.
Nie jest to jednak biuro pośrednictwa pracy lecz samopomoc sąsiedzka opierająca się na wymianie bezgotówkowej. Jako wynagrodzenie służy bowiem talon (kartka w kratkę z wypisaną zarobioną kwotą i pieczątką Komitetu), za który w dwóch miejscowych sklepach można kupić wszystko z wyjątkiem alkoholu i papierosów. Pracownik może również otrzymać wyżywienie w trakcie trwania pracy. Pracodawca przekazuje do SPR wynagrodzenie + 10% w formie dobrowolnego datku na dalszy rozwój pomocy sąsiedzkiej.
Sąsiedzki rynek pracy wykupuje talony ze sklepów, udziela też formy kredytu: np. jeśli rolnik nie ma czym zapłacić za potrzebną mu pomoc, SRP może uregulować należność, którą gospodarz odda po sprzedaży zbiorów. SRP kontroluje warunki pracy. Zebrane oszczędności pozwalają na opłacenia ubezpieczenia w PZU od nieszczęśliwych wypadków, odnowienie płotu w centrum wsi (wynajęcie pracowników, zakup farb i pędzli), zasianie trawnika. Planowano też wybrukowanie boiska szkolnego oraz wielki festyn dla bezrobotnych.
SRP ufundowało dla bezrobotnych obiady w stołówce, otrzymując w zamian pomoc w drobnych pracach remontowych w szkole. Inna inicjatywa samopomocowa to „Słodka życzliwość” – panie z koła gospodyń wiejskich przygotowują ciasta na ważne uroczystości (komunia, stypa) w ubogich rodzinach. Zorganizowano zbiórki: odzieży, mebli, niepotrzebnego sprzętu AGD. Każdy, kto chciał, mógł przyjść do szkoły i zabrać wyprane i wyprasowane ubrania. Zapewniono przy tym dyskrecję i takt. Podobnie do SRP można zgłosić również potrzeby sąsiada, bowiem gdy potrzebna jest pomoc, SPR może ją zorganizować niezależnie od stanu majątkowego potrzebujących, budząc sąsiedzką wrażliwość na innych.
Komentatorzy zauważyli, że dzięki „skomplikowanemu” systemowi obiegu wynagrodzenia za pośrednictwem SPR, pracownicy nie mogą kupić wódki i się upijać. Jednak najistotniejsze jest to, że system pozwala zachować pieniądz w miejscowym obiegu, pozwala pracodawcom tworzyć miejsca pracy bez zaciągania oprocentowanych pożyczek z banku (zresztą który bank da pożyczkę drobnemu rolnikowi? – chyba, że pod zastaw hipoteczny) i bez wypełniania podań. Opłata za pośrednictwo nie idzie do banku lecz pozostaje w społeczności i ją wzbogaca w postaci inwestycji użytecznych dla wspólnoty. Również bezrobotnym sąsiadom SPR daje prace i środki do życia bez konieczności zaciągania oprocentowanych kredytów, jak i bez dawania jałmużny. W tej sytuacji picie alkoholu powoli może przestać być problemem społecznym.
Spotkania otwartych wrót
Są to spotkania konsumentów z rolnikami ekologicznymi, podczas których następuje prezentacja, degustacja i sprzedaż ekologicznych artykułów spożywczych, takich jak owoce, warzywa, przetwory, nabiał, wędliny, makarony, wypieki, itd. Można nawiązać kontakty z ekoproducentami, uzyskać porady, obejrzeć pokaz jazdy konnej, zwiedzić gospodarstwo, spróbować sił w pracach gospodarskich. W ciągu paru lat w kilku gospodarstwach ekologicznych odbyło się już kilkanaście takich kiermaszy. Inicjatorką spotkań jest pani Ula Cackowska-Wyrwicka, przewodnicząca zarządu Wschodniomazowieckiego Oddziału Stowarzyszenia Ekoland, które jest ich organizatorem.
Spotkania Otwartych Wrót często odbywają się we wsi Ciopan (gm. Stanisławów), gdzie ich organizacją zajmują się państwo Danuta i Czesław Jagodzińscy, prowadzący gospodarstwo agroturystyczne, jak i w Sękocinie. Kilkugodzinne otwarte sobotnie spotkania przyciągają głównie lokalnych producentów i konsumentów. Zapowiedzi publikowane są w gazetach lokalnych, rozpowszechniane w „środowisku proekologicznym” oraz rozsyłane do ośrodków doradztwa rolniczego i do Urzędu Marszałkowskiego.Imprezy te służą przede wszystkim promocji produktów zdrowych i wytwarzanych metodami przyjaznymi dla środowiska. Ułatwiają one kontakt producenta z odbiorcą a także wymianę doświadczeń między rolnikami.
Kontakt:
Ekologiczne gospodarstwo rolne
Danuta i Czesław Jagodzińscy
Ciopan 5
05-305 Pustelnik Miński
(025) 756 12 16
ciopan@poczta.onet.pl
Krystyna Wadzyńska
Al. Krakowska 37
Sękocin
(022) 72 02 508
(025) 623 13 05
0-606 66 13 87
Program rozwoju lokalnego „Sami Sobie”
Mikroregion „Dolina Strugu” obejmuje 4 gminy (Błażowa, Chmielnik, Hyżne, Tyczyn) k. Rzeszowa w województwie podkarpackim. Na ich terenie, czyli 300 km2, żyje 40 tysięcy ludzi w 8 tysiącach gospodarstw rolnych, każde o powierzchni ok. 3,5 ha. „Sami Sobie” jest kompleksowym programem zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich realizowanym w celu zatrzymania zapaści ekonomicznej wsi polskiej poprzez upowszechnianie doświadczeń i ew. wdrażanie w innych regionach programu rozwoju opartego na współpracy z Forum Synergies i założeniach rolnictwa społecznie zrównoważonego.
Misją tej inicjatywy jest stworzenie możliwości godnego życia na obszarach wiejskich oraz uwrażliwienie społeczności lokalnych na ekologię i ochronę środowiska.
Swoją misję rolnicy realizują poprzez:
Rozwój tradycyjnego i ekologicznego rolnictwa
Małe, nieskażone chemicznie gospodarstwa rodzinne są szansą produkcji zdrowej żywności o wysokiej jakości. Są wolne od dzisiejszych zagrożeń występujących przy intensywnej produkcji. Zachowują żywotne zasoby naturalne, tj. glebę, wodę, powietrze. Umożliwiają utrzymanie zróżnicowanego strukturalnie krajobrazu zasobnego w gatunki i biotopy. Służą też ochronie i rozwojowi obszarów wiejskich.
Rozwój handlu lokalnego
Dolina Strugu słynie w całej Polsce, a nawet w Europie z dystrybucji średniozmineralizowanej wody. Spółka „Chmielnik Zdrój”, która dziś dociera z wodą „Alfred” do około pół miliona odbiorców w Rzeszowie i okolicy oraz w Krakowie, daje zatrudnienie 370 osobom z gmin Doliny Strugu. Jej udziałowcami są Gmina Chmielnik (w 28%), Okręgowa Spółdzielnia Telefoniczna (w 6%) i Stowarzyszenie „Trzeźwa Gmina” (w 66%). „Chmielnik Zdrój” dociera bezpośrednio do klienta nie tylko z transportem wody, ale także z lokalnymi sokami owocowymi, chlebem, ziemniakami, warzywami i miodem. Odbiorca otrzymuje towar pewnego pochodzenia, a spółka i okoliczni rolnicy mają stały zbyt dla swoich produktów.
Produkty, zamawiane telefonicznie, rozwożone są 60 samochodami, a z dostaw korzysta już 70 tys. rodzin z Rzeszowa i okolicy. W planach tej ambitnej społeczności jest objęcie dostawami także innych przetworów pochodzących z lokalnej produkcji.
Społeczność lokalna tego terenu, dzięki swemu zaangażowaniu, pomysłowości i skierowaniu się na rozwój endogeniczny (lokalny) doprowadziła nie tylko do zachowania pięknego krajobrazu i bogactwa naturalnego regionu. Powstały także nowe szanse na rozwój pozarolniczej działalności gospodarczej i powstanie nowych miejsc pracy, co zaowocowało zmianom tendencji migracyjnych.
Umocniła się także pozycja szkolnictwa regionalnego, opieka i pomoc dla ludzi starszych i niepełnosprawnych.
Pierwszą inicjatywą, która zapoczątkowała tak wartki rozwój regionu, było założenie spółdzielni telefonicznej na początku lat 90. Wcześniej na obszarze tym znajdowało się zaledwie sto telefonów ze starą centralą czynną do godziny 15. Po założeniu spółdzielni powstało ponad 8 tys. stacji telefonicznych z bezpłatnymi rozmowami miejscowymi. Natomiast woda „Alfred”, która początkowo była pomyślana jako element taniej promocji regionu, swoistej, nietypowej reklamy, dziś stała się głównym elementem sukcesu gospodarczego Chmielnika. System sprzedaży bezpośredniej, zastosowany przy jej dystrybucji, był strzałem w dziesiątkę. W społeczeństwie doby globalizacji – zauważa prezes spółki – traci się kontakt z sąsiadami, stosunki międzyludzkie stają się anonimowe. A tu – znajomy dostawca dostarcza do mieszkania raz w tygodniu kontener zdrowej wody, tradycyjny wiejski chleb bez polepszaczy, nieskażone warzywa, spod znanego adresu, od dobrze kojarzącej się firmy, która w dodatku wspiera działania społeczne, daje jakimś konkretnym ludziom pracę. Klienci mają swój udział w niezwykłym wspólnym przedsięwzięciu, tworzą się nowe więzi. I o to chodzi.
Chmielnik, jako pierwszy w Polsce, ogłosił się gminą wolną od GMO. Jego wójt a obecnie senator Kazimierz Jaworski zainicjował podobną uchwałę w przypadku całego Podkarpacia.
Kontakt:
Dolina Strugu
Chmielnik Zdrój S.A.
ul. Myśliwska 16
36-030 Błażowa
(017) 230 10 99
(017) 230 11 71
strug@intertele.pl
www.dolinastrugu.pl
Kazimierz Jaworski
(017) 22 96 143
kazimierz.jaworski@polskichleb.pl
Wojciech Magnowski
(017) 852 90 11
0-501 146 639
alfred@intertele.pl
adalberto70@poczta.onet.pl
www.alfred.itl.pl
Koszyk lipnicki – ekologiczne produkty
Niegdyś kupcy przejeżdżający przez Lipnicę Traktem Polsko-Węgierskim szczególnie zabiegali o produkty i wyroby wystawione na sprzedaż na lipnickim rynku. Słynęły one z dobrej jakości. Powrót do wielowiekowej tradycji gwarantuje najlepszą jakość Tak więc i dziś oferuje się tam smaczne, zdrowe, wytworzone tradycyjnymi metodami z pól i gospodarstw w ekologicznie czystym regionie Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego (Parki Krajobrazowe Pogórza z siedzibą w Tarnowie). Koszyk to oferta dla osób dbających o zdrowy tryb odżywiania, preferujących produkty wytwarzane tradycyjnymi metodami wedle lokalnej receptury. Zdrową żywność charakteryzuje system produkcji rolnej opartej na wykorzystaniu naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie, zamiast nawozów sztucznych stosuje się nawozy organiczne i naturalne nawozy mineralne. Poprzez zaopatrywanie się w produkty ekologiczne dostarcza się swojemu organizmowi zdrowych substancji nie zakłócających pracy organizmu i nie stanowiących zagrożenia chorobami. Kupując towar ekologiczny wpływa się jednocześnie na rozwój środowiska. Podgórskie Stowarzyszenie Kulturalno-Społeczne mając doświadczenie we współpracy z rolnikami i autorytet w regionie, podjęło wraz z kilkoma partnerami działania zmierzające do organizacji promocji i sprzedaży produktów rolnych pod marką „Koszyk Lipnicki”.
Kontakt:
(014) 68 52 108
koszyklipnicki@interia.pl
www.koszyklipnicki.prv.pl
System paczek z żywnością ekologiczną
Rejon Stryszowa k. Wadowic (ok. 40 km od Krakowa). Płody odbierane są przez przedstawiciela grupy dla konsumentów z KrakowaKontakt:
Małopolska Grupa Ekoproducentów „Urodzaj”
Helena Master
Łękawica 38
34-124 Klecza Dolna
(033) 8797 914
Symbio Polska
Symbio Polska jest firmą organizującą produkcję, przetwórstwo, sprzedaż i dystrybucję ekologicznych owoców, warzyw, ziół i zbóż.
Dystrybucja odbywa się m.in. poprzez system paczek z żywnością ekologiczną na zasadzie cotygodniowych dostaw produktów ekologicznych do domu klienta. Wszystkie te produkty posiadają certyfikat żywności ekologicznej. Asortyment produktów jest zmienny, ale zawsze znajdą się w nim owoce i warzywa, nabiał, przetwory zbożowe i pieczywo.
Klient każdorazowo jest powiadamiany przez sklep o składzie paczki dostarczonej w danym tygodniu. Dostawa paczek odbywa się w piątki. Klient może zamówić abonament na paczki określając częstotliwość dostaw.
Wartość paczki jest niezmienna i pozostaje w wysokości 55 zł brutto. Waga paczki około 10 kg.
Paczki zamawia się przez Internet bądź telefonicznie. Ekoprodukty Symbio można też nabywać w sklepach ekologicznych.
Kontakt:
Symbio Polska
ul. Okopowa 20/23a
20-020 Lublin
(081) 532 0436, 0-604 16 48 27
sklep@symbio.pl
www.symbio.pl
www.symbio-organic.com
Kurpiowski model bioróżnorodności rolniczej jako element ochrony zasobów genowych zwierząt gospodarskich i lokalnych odmian roślin in situ, wspomagający rozwój lokalnych społeczności
Projekt ten polega na wzbogaceniu bioróżnorodności rolniczej regionu Kurpiów poprzez reintrodukcję i�odtworzenie rodzimych ras zwierząt i lokalnych odmian roślin w gospodarstwach ekologicznych: kury zielononóżki i żółtonóżki kuropatwianej, krowy polskiej czerwonej, konika polskiego, konika huculskiego, owcy olkuskiej, gęsi biłgorajskiej i pomorskiej, świni złotnickiej białej oraz świni puławskiej. Ciekawym rozwiązaniem jest to, że rolnicy dostawali zwierzęta za darmo, pod warunkiem przekazania pierwszych narodzonych samic do innego gospodarstwa, na zasadzie „łańcuszka”.
W tym celu stworzona została odpowiednia „infrastruktura” warunkująca powodzenie przeprowadzanej reintrodukcji, rozpoznano także teren pod kątem przeprowadzenia wiosennych zadrzewień śródpolnych, a także wytypowano gospodarstwa do budowy oczek wodnych.
Dodatkowo program przewidywał uruchomienie lokalnego przetwórstwa i rozwoju produktu markowego związanego z działaniem na rzecz ochrony zasobów genetycznych. W związku z tym przeprowadzono analizę rynku pod kątem zapotrzebowania na produkt.
Projekt realizuje wszystkie założenia rozwoju opartego na koncepcji zrównoważenia, poprzez połączenie efektów ekologicznych z zyskami ekonomicznymi i korzyściami społecznymi.SIE wydaje czasopismo „Biuletyn niecodzienny spraw ekologicznych. Zrównoważony rozwój, różnorodność biologiczna, świadomy konsument”
Kontakt:
Społeczny Instytut Ekologiczny
ul. Raszyńska 32/44
02-026 Warszawa
(022) 668 97 92
(022) 668 67 08
indian@bore.most.org.pl
www.rolbio.org.pl
Zielony Produkt Lokalny – model zrównoważonego rozwoju dla przyrodniczo cennych obszarów wiejskich Doliny Baryczy
Obszar doliny Baryczy położony jest na styku 3 województw (dolnośląskiego, wielkopolskiego i lubuskiego). Jest to teren słabo rozwinięty gospodarczo, o dużym bezrobociu strukturalnym, którego szansą mogą stać się rozwój turystyki, spożywczego i rzemieślniczego produktu lokalnego i rolnictwa zgodnego z ochroną przyrody. Rejon rzeki Barycz (prawobrzeżny dopływ Odry) charakteryzuje się bogactwem mozaiki pól, lasów, podmokłych łąk i największym w tej części Europy kompleksem stawów rybnych.
Przedsięwzięcie „Zielony Produkt Lokalny” polega na stworzeniu lokalnego partnerstwa na rzecz rozwoju marki zawierającej kryteria środowiskowe, wraz z odpowiednim systemem kontroli i zarządzania marką, a także programem wsparcia producentów i dystrybucji ich produktów.
Mapa rozwiązań systemowych projektu „Zielony Produkt Lokalny”
Równoległy projekt wspierający lokalność to comiesięczne ekojarmarki z produktami lokalnymi (www.ekojarmark.pl).
Kontakt:
Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju
ul. Białoskórnicza 26
50-134 Wrocław
(071) 344 59 48, 343 08 49, 343 60 35
biuro@eko.wroc.pl
eko.org.pl
Program aktywizacji przedsiębiorczości na terenach wiejskich województwa zachodniopomorskiego
Cel programu jest realizowany poprzez wytwarzanie i promowanie markowych produktów lokalnych. Projekt jest szansą na rozwój lokalnej spółdzielczości, która wykorzystując lokalne dary natury wytwarza delikatesowe, unikalne towary – produkty regionalne – których pozyskanie z innego źródła jest niemożliwe. W ramach projektu została opracowana nie tylko strategia marketingowa i wsparcie w poszukiwaniu pierwszych klientów dla powstałych produktów lokalnych, stworzono także regionalną markę „SEDINA”.
W przedsięwzięciu bierze udział 30 bezrobotnych kobiet z regionu znanego z licznych popegieerowskich wsi, zamieszkanych przez pozbawionych perspektyw bezrobotnych. Uczestniczki projektu zajmują się produkcją przetworów spożywczych opartych na starych pomorskich recepturach, takich jak: konfitura z płatków róż, zielone pomidory w rumie czy marynata z dyni. Kobiety zostały także przeszkolone z zakresu rękodzielnictwa związanego z kulturą Pomorza Zachodniego – haftu pomorskiego i koronkarstwa „frywolitek”.
Program finansowany jest przez Narodowy Bank Polski, Fundację Kronenberga oraz fundusz PHARE ACCESS 2000.
Kontakt:
Szczecińska Federacja Zielonych „Gaja”
ul. Czackiego 3A
70-216 Szczecin
(091) 489 42 33
0-601 855 659
www.gajanet.pl
Program „Produkt Lokalny”
Celem programu jest wypracowanie stałych mechanizmów umożliwiających skuteczne wprowadzanie produktów na rynek krajowy i międzynarodowy.
Instrumenty te pozwalają wykreować produkt lokalny, sprawiają, że staje się on konkurencyjny w stosunku do obecnych już na rynku produktów, oraz pozwalają się mu na nim utrzymać. Duży nacisk położony jest na pomoc doradczą poprzez konsultacje, seminaria, warsztaty.
Projekt ten prowadzony jest od 2002 r. i skierowany został do społeczności lokalnych m.in. do bezrobotnych, rolników, rzemieślników, wytwórców, którzy wyrażają chęć prowadzenia działalności związanej z kultywowaniem tradycji danego regionu.
„W terenie” program ten realizowany jest za pośrednictwem działających społecznie Koordynatorów Zespołów Roboczych Grup Partnerskich, powoływane są również zespoły tematyczne związane z produktem lokalnym, przedsiębiorczością, marką lokalną.
W ten sposób powstały m.in. „stryszawskie ptaszki”, „barwicki chleb”, „mąka debrzniańska”, „aniołek z Wysokiej”, „przemkowski miód” i „bugle”.
Równoległy projekt wspierający lokalność to ścieżki rowerowe Greenways.
Kontakt:
Fundacja Partnerstwo dla Środowiska
ul. Bracka 6/6
30-005 Kraków
(012) 422 50 88
(012) 430 24 43
(012) 430 24 65
biuro@epce.org.pl
www.epce.org.pl
Polsko-Amerykański Projekt Rozwoju Produktów Lokalnych Agro-Smak
Celem projektu jest wsparcie tworzenia w Polsce uznania i nadawania znaków jakości lokalnym produktom żywnościowym, zgodnego z polityką prowadzoną przez Komisję Europejską.
Projekt jest realizowany poprzez utworzenie internetowego systemu o produktach lokalnych, przygotowywanie informacji o warunkach ich wytwarzania i możliwościach sprzedaży, a także działania promocyjne i bezpośrednie wsparcie rolników i organizacji producentów. „Agro-Smak” działa również na rzecz procesu tworzenia regulacji prawnych sprzyjających wytwarzaniu i sprzedaży lokalnych produktów żywnościowych w Polsce.
Jesienią 2003 r. rozpoczęto realizację programu „Agrolinia”. Projekt ten polega na stworzeniu „Linii Kredytowej” przeznaczonej na finansowanie działalności rolniczych i inwestycji wspierających rozwój pozarolniczej przedsiębiorczości na obszarach wiejskich.
W ramach programu zainicjowano także „Działania wspierające” adresowane przede wszystkim do banków spółdzielczych oraz społeczności wiejskich i organizacji działających na rzecz wsi.
Kolejny projekt Funduszu Współpracy to Agrinpol – baza danych o prowadzonej przez rolników działalności gospodarczej („Pomysły na przedsiębiorczość na wsi”) będącej alternatywnym źródłem dochodów dla mieszkańców terenów wiejskich. Baza danych stworzona w pierwszej edycji zakończonego w 2002 r. projektu jest ogromnym zbiorem pomysłów na wiejską działalność gospodarczą, zawierającą ponad 1300 opisów, które można wyszukiwać według województw i rodzajów działalności. Projekt zaowocował również kilkunastoma publikacjami o zasięgu regionalnym i ogólnopolskim. Obecnie rozpoczyna się druga edycja projektu. Zaktualizowane i atrakcyjnie prezentowane dane (zarówno poprzez internet, jak i na płytach CD oraz papierze) będą z jednej strony źródłem pomysłów na możliwe sposoby uzupełniania dochodów mieszkańców wsi, a z drugiej sposobem promocji opisywanych wiejskich przedsiębiorców. Baza danych prowadzona jest przez Program Agrolinia, Biuro Programów Wiejskich, Fundusz Współpracy. Fundusz Współpracy prowadzi też Program Agro-Info oraz Agro-NGO,
Kontakt:
Fundusz Współpracy
ul. Górnośląska 4a
00-444 Warszawa
(022) 450 99 55
agro-smak@cofund.org.pl
www.cofund.org.pl
Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych
W ramach FWIE działa wiele projektów, m.in. Wydawnictwo „Zielone Brygady”. Na łamach miesięcznika „Zielone Brygady. Pismo Ekologów” opublikowano wiele artykułów nt. alternatywnej ekonomii, lokalności, globalizacji, ekorozwoju i rolnictwa. Prócz niniejszego pakietu powstało też kilkadziesiąt książek i broszur, kilka z nich także na te tematy. Najbliższe tematyce niniejszego pakietu to:
Innym ważnym projektem FWIE jest Serwer MOST.org.pl / ECO.pl. Znajduje się na nim kilkaset stron różnych inicjatyw proekologicznych oraz tematyczne listy dyskusyjne, wśród nich takie, które dotyczą tejże tematyki (zob. Ciekawe i przydatne linki).
Spośród innych projektów warto wymienić
Kontakt:
ws. wydawniczych i internetowych:
Wydawnictwo „Zielone Brygady”
ul. Sławkowska 12 (III p.)
31-014 Kraków
(012) 422 22 64, 422 21 47
0-603 36 37 21
zb@eco.pl
zb.eco.pl
w pozostałych sprawach:
ul. Czysta 17/4
31-121 Kraków
(012) 631 57 30, 631 57 31
www.fwie.eco.pl
Cel programu jest realizowany poprzez wytwarzanie i promowanie markowych produktów lokalnych. Projekt jest szansą na rozwój lokalnej spółdzielczości, która wykorzystując lokalne dary natury wytwarza delikatesowe, unikalne towary – produkty regionalne – których pozyskanie z innego źródła jest niemożliwe. W ramach projektu została opracowana nie tylko strategia marketingowa i wsparcie w poszukiwaniu pierwszych klientów dla powstałych produktów lokalnych, stworzono także regionalną markę „SEDINA”.
W przedsięwzięciu bierze udział 30 bezrobotnych kobiet z regionu znanego z licznych popegieerowskich wsi, zamieszkanych przez pozbawionych perspektyw bezrobotnych. Uczestniczki projektu zajmują się produkcją przetworów spożywczych opartych na starych pomorskich recepturach, takich jak: konfitura z płatków róż, zielone pomidory w rumie czy marynata z dyni. Kobiety zostały także przeszkolone z zakresu rękodzielnictwa związanego z kulturą Pomorza Zachodniego – haftu pomorskiego i koronkarstwa „frywolitek”.
Program finansowany jest przez Narodowy Bank Polski, Fundację Kronenberga oraz fundusz PHARE ACCESS 2000.
Kontakt:
Szczecińska Federacja Zielonych „Gaja”
ul. Czackiego 3A
70-216 Szczecin
(091) 489 42 33
0-601 855 659
www.gajanet.pl
Program „Produkt Lokalny”
Celem programu jest wypracowanie stałych mechanizmów umożliwiających skuteczne wprowadzanie produktów na rynek krajowy i międzynarodowy.
Instrumenty te pozwalają wykreować produkt lokalny, sprawiają, że staje się on konkurencyjny w stosunku do obecnych już na rynku produktów, oraz pozwalają się mu na nim utrzymać. Duży nacisk położony jest na pomoc doradczą poprzez konsultacje, seminaria, warsztaty.
Projekt ten prowadzony jest od 2002 r. i skierowany został do społeczności lokalnych m.in. do bezrobotnych, rolników, rzemieślników, wytwórców, którzy wyrażają chęć prowadzenia działalności związanej z kultywowaniem tradycji danego regionu.
„W terenie” program ten realizowany jest za pośrednictwem działających społecznie Koordynatorów Zespołów Roboczych Grup Partnerskich, powoływane są również zespoły tematyczne związane z produktem lokalnym, przedsiębiorczością, marką lokalną.
W ten sposób powstały m.in. „stryszawskie ptaszki”, „barwicki chleb”, „mąka debrzniańska”, „aniołek z Wysokiej”, „przemkowski miód” i „bugle”.
Równoległy projekt wspierający lokalność to ścieżki rowerowe Greenways.
Kontakt:
Fundacja Partnerstwo dla Środowiska
ul. Bracka 6/6
30-005 Kraków
(012) 422 50 88
(012) 430 24 43
(012) 430 24 65
biuro@epce.org.pl
www.epce.org.pl
Polsko-Amerykański Projekt Rozwoju Produktów Lokalnych Agro-Smak
Celem projektu jest wsparcie tworzenia w Polsce uznania i nadawania znaków jakości lokalnym produktom żywnościowym, zgodnego z polityką prowadzoną przez Komisję Europejską.
Projekt jest realizowany poprzez utworzenie internetowego systemu o produktach lokalnych, przygotowywanie informacji o warunkach ich wytwarzania i możliwościach sprzedaży, a także działania promocyjne i bezpośrednie wsparcie rolników i organizacji producentów. „Agro-Smak” działa również na rzecz procesu tworzenia regulacji prawnych sprzyjających wytwarzaniu i sprzedaży lokalnych produktów żywnościowych w Polsce.
Jesienią 2003 r. rozpoczęto realizację programu „Agrolinia”. Projekt ten polega na stworzeniu „Linii Kredytowej” przeznaczonej na finansowanie działalności rolniczych i inwestycji wspierających rozwój pozarolniczej przedsiębiorczości na obszarach wiejskich.
W ramach programu zainicjowano także „Działania wspierające” adresowane przede wszystkim do banków spółdzielczych oraz społeczności wiejskich i organizacji działających na rzecz wsi.
Kolejny projekt Funduszu Współpracy to Agrinpol – baza danych o prowadzonej przez rolników działalności gospodarczej („Pomysły na przedsiębiorczość na wsi”) będącej alternatywnym źródłem dochodów dla mieszkańców terenów wiejskich. Baza danych stworzona w pierwszej edycji zakończonego w 2002 r. projektu jest ogromnym zbiorem pomysłów na wiejską działalność gospodarczą, zawierającą ponad 1300 opisów, które można wyszukiwać według województw i rodzajów działalności. Projekt zaowocował również kilkunastoma publikacjami o zasięgu regionalnym i ogólnopolskim. Obecnie rozpoczyna się druga edycja projektu. Zaktualizowane i atrakcyjnie prezentowane dane (zarówno poprzez internet, jak i na płytach CD oraz papierze) będą z jednej strony źródłem pomysłów na możliwe sposoby uzupełniania dochodów mieszkańców wsi, a z drugiej sposobem promocji opisywanych wiejskich przedsiębiorców. Baza danych prowadzona jest przez Program Agrolinia, Biuro Programów Wiejskich, Fundusz Współpracy. Fundusz Współpracy prowadzi też Program Agro-Info oraz Agro-NGO,
Kontakt:
Fundusz Współpracy
ul. Górnośląska 4a
00-444 Warszawa
(022) 450 99 55
agro-smak@cofund.org.pl
www.cofund.org.pl
Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych
W ramach FWIE działa wiele projektów, m.in. Wydawnictwo „Zielone Brygady”. Na łamach miesięcznika „Zielone Brygady. Pismo Ekologów” opublikowano wiele artykułów nt. alternatywnej ekonomii, lokalności, globalizacji, ekorozwoju i rolnictwa. Prócz niniejszego pakietu powstało też kilkadziesiąt książek i broszur, kilka z nich także na te tematy. Najbliższe tematyce niniejszego pakietu to:
- Helena Norberg-Hodge, Todd Merrifield, Steven Gorelick, „Powrót gospodarki żywnościowej do korzeni. Lokalne alternatywy wobec globalnego przemysłu rolnego”, Wydawnictwo „Zielone Brygady”, Kraków 2005
- James Bruges, „Książeczka dla Ziemi”, Wydawnictwo „Zielone Brygady”, Kraków 2005
- Margrit Kennedy, „Pieniądz wolny od inflacji i odsetek. Jak stworzyć środek wymiany służący nam wszystkim i chroniący Ziemię?”, Kraków 2004, www.zb.eco.pl/bzb/39 (więcej w: Bibliografia i Inne przydatne publikacje)
Innym ważnym projektem FWIE jest Serwer MOST.org.pl / ECO.pl. Znajduje się na nim kilkaset stron różnych inicjatyw proekologicznych oraz tematyczne listy dyskusyjne, wśród nich takie, które dotyczą tejże tematyki (zob. Ciekawe i przydatne linki).
Spośród innych projektów warto wymienić
- Kraina Karpia i Ślepowrona - działania na rzecz ekoturystycznej aktywizacji regionu (Kraków, Oświęcim, Zator. Dolina Górnej Wisły obszar od Brzeszcz po Brzeźnicę).
- konkurs „Moje gospodarstwo ekologiczne jako element zrównoważonego rozwoju”. Po zakończeniu konkursu wydana została publikacja książkowa o tym samym tytule, zawierająca materiały na temat zasad funkcjonowania gospodarstw ekologicznych, regulacji prawnych dotyczących warunków prowadzenia produkcji rolnej i przetwórstwa metodami ekologicznymi oraz systemu kontroli i certyfikacji tej produkcji i przetwórstwa, a także znakowania i obrotu produktami rolnictwa ekologicznego. W materiałach tych znalazły się również informacje na temat możliwości i warunków dofinansowania działań związanych z rolnictwem przyjaznym dla środowiska. W publikacji znajdują się również fragmenty nagrodzonych podczas konkursu prac jak również przykłady istniejących gospodarstw ekologicznych na terenie naszego kraju.
Kontakt:
ws. wydawniczych i internetowych:
Wydawnictwo „Zielone Brygady”
ul. Sławkowska 12 (III p.)
31-014 Kraków
(012) 422 22 64, 422 21 47
0-603 36 37 21
zb@eco.pl
zb.eco.pl
w pozostałych sprawach:
ul. Czysta 17/4
31-121 Kraków
(012) 631 57 30, 631 57 31
www.fwie.eco.pl
Wydawnictwo „Zielone Brygady” - dobre z natury. Niektóre prawa zastrzeżone.